[Łódź] Osiedle Doły

Nie będę ukrywać, że nigdy nie przestanę żałować braku realizacji planów dla Bałut z lat 50. - stworzenia tam 6 osiedli mieszkaniowych – pięć z nich miało znajdować się między ulicami: Wojska Polskiego/Lutomierska – Brzóski – Srebrna/Prusa/Stefana/Okopowa – Sporna. Szóstym miało być osiedle Staromiejskie. Zrealizowano jedynie dwa spośród nich.

Click to expand...

Na skutek niedokończenia realizacji wspomnianych zamierzeń, w miejscach tych powstał i trwa do dziś, swoisty chaos przestrzenny. Obok monumentalnych domów mieszkalnych z eleganckimi parterami handlowymi, istnieją stare kamienice z komórkami na podwórkach i niewielkie, wciąż zamieszkałe „drewniaki”, wąskie uliczki przecinają szerokie aleje z komunikacją miejską, obok zabudowanych kwartałów można spotkać fragmenty starego bruku, ogrodzenia czy drzewa owocowe dawnego ogródka. Od niedawna te kontrasty są wzbogacane przez dość przypadkowo powstające najnowsze obiekty, które, budowane przez deweloperów, „wciskają się” w istniejącą zabudowę, bez poszanowania ani dla obecnych, ani dla dawnych uwarunkowań urbanistycznych.

Click to expand...

Obszary miasta po południowej stronie osiedla to tereny zielone z niewielką ilością budynków, takich jak gmach Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego, kościół oraz szpital dziecięcy. Dzisiaj w strefie osiedlowej Doły Wschód w spółdzielczych blokach mieszka ok. 4 tys. osób. W rejonie ulicy Spornej ilość mieszkańców wynosi 6500 osób. Zaludnienie całego osiedla Doły nie przekracza 20 tysięcy mieszkańców. Osiedla Wschód oraz Południe mają sporo ulic wcześniej istniejących – zachowanych w obecnym projekcie. Łączą się one z ulicą Wojska Polskiego. To np. ulice: Przemysłowa, Harcerska, Nowopolska i Chryzantem. Dość znaczny spadek tych ulic w kierunku południowym wymaga odpowiedniego kształtowania zabudowy. W przypadku Dołów Wschód konieczne było zastosowanie budynków z uskokami zarówno poziomymi, jak i pionowymi. Ulice pod osiedla Południe są na ogół zabudowane częściowo, więc zabudowa nowa stanowi uzupełnienie starej. Warto tu dodać, że gabaryt ulicy jest gabarytem zabudowy mieszanej. Wymaga czasem kosmetycznego uzupełnienia dla uzyskania harmonii architektonicznej.
Zachodnia część pod osiedle Południe była wznoszona na części niezabudowanej, co pozwoliło na kształtowanie założonej koncepcji architektonicznej. W wielu budynkach tego rejonu na ostatniej kondygnacji zostały zaprojektowane pracownie plastyczne. Doły Wschód, zwłaszcza ich część wschodnia, miały korzystne warunki fizjograficzne dla domów mieszkalnych. Sytuowane wzdłuż poziomnic tworzą nietypowe układy urbanistyczne.
Ulica Chryzantem jest historycznie uwarunkowana. U jej wylotu znajduje się główna brama prowadząca na Cmentarz Żydowski. Niewielki odcinek tej ulicy – od Brackiej do bram nekropolii – od niedawna nosi imię łódzkiego poety Abrama Cytryna. Przez wiele lat, po II wojnie światowej brama ta była zamknięta. Wejście na cmentarz prowadziło ulicą Zmienną, utwardzoną starym brukiem.
Ulice zadrzewione stanowiły dużą niedogodność dla wykonawcy. Przykładem była ulica Chryzantem, przy której rosły skupiny różanecznika. W projekcie urbanistycznym poprowadzono chodniki tak, aby nie naruszyć tego efektownego zadrzewienia. Niestety, wykonawca drogowy rozpoczął swoje prace od wycięcia istniejących naniesień roślinnych. Po zrealizowaniu ciągu ulicy posadzono w takim samym układzie takie same drzewa. Przykład marnowania czasu i pieniędzy.
Osiedle Doły Północ jest położone w rejonie ulic: Spornej, Boya-Żeleńskiego i Brackiej. Przy skrzyżowaniu Spornej i Boya-Żeleńskiego autor urbanistyki zaprojektował dwunastokondygnacyjny budynek z pocztą w parterze. W domach południowego gabarytu ulicy znajdują się wbudowane usługi – apteka oraz duże sklepy różnego rodzaju. Łącznie z pierzeją wschodnią ul. Spornej i ulicą Boya-Żeleńskiego oraz całym ciągiem usług w ulicy Wojska Polskiego zostało utworzone centrum usługowe Dołów.

Click to expand...

Budynki na Dołach projektowali różni architekci. W ocenie mieszkańców pod względem estetycznym prezentują się najkorzystniej budynki autorstwa architekt Danuty Wochny. Pod względem funkcjonalnym wyróżniają się mieszkania projektowane przez architekta Józefa Mielniczka. Budynki projektowane przez innych architektów oceniane są różnie.

Click to expand...

W okresie projektowania Dołów, Łódź nie dysponowała jeszcze na szczęście uprzemysłowionym systemem budownictwa. Dzięki temu – ku zadowoleniu projektantów – Doły mają strukturę mieszkaniową zrealizowaną w systemie tradycyjnym. Wyjątkiem jest tylko fragment Doły Górnicza. W latach jego realizacji był już gotowy system prefabrykatów ŁSM i musiał być obowiązkowo wdrożony w tym osiedlu.

Click to expand...