SkyscraperCity Forum banner

[Białystok] Fotorelacje

909685 Views 6957 Replies 142 Participants Last post by  Wojti
Postanowiłem w końcu założyć własny wątek autorski :). Na początku przerzucę
kilka swoich fotorelacji z białostockiego wątku głównego, a następnie sukcesywnie będę dodawał kolejne zdjęcia. Zapraszam serdecznie do oglądania i dzielenia się spostrzeżeniami :).

Zaczynamy. Na początku zdjęcia z serca, salonu miasta - Rynku Kościuszki - z końca maja obecnego roku.



Wychodząca z rynku ulica Lipowa. Kończąca się na widocznym strzelistym, modernistycznym kościele św. Rocha zabudowanym w latach międzywojennych.


Robiąc kilka kroków w prawo możemy dostrzec kopułę cerkwi św. Mikołaja z połowy XIX wieku.


W przybliżeniu ten sam widok w 1916 r.


Północna pierzeja rynku kończąca się neogotycką katedrą z początku XX w. Po środku barokowy ratusz fundacji Jana Klemensa Branickiego z połowy XVIII w.


Zachodnia i fragment południowej pierzei rynku.






Południowa pierzeja rynku.


W nawierzchni rynku widać zaznaczony innym kolorem płyt obrys dawnej wagi miejskiej.


Informująca o tym mosiężna płyta.


W kierunku ulicy Suraskiej wychodzącej z południowo-zachodniego rogu rynku.


Przed czerwoną neogotycką katedrą stoi najstarszy budynek w mieście - biały późnorenesansowy kościół p.w. WNMP wybudowany w latach 1616-26 z fundacji Piotra Wesołowskiego - Marszałka Wielkiego Księstwa Litewskiego. Górująca nad nim neogotycka katedra powstała jako przybudówka w latach 1900-05 wg. projektu arch. Piusa Dziekońskiego. Władze carskie w gubernialnym Grodnie nie chciały się zgodzić na budowę drugiej katolickiej świątyni. Zgodziły się dopiero po otrzymaniu dużej łapówki na dobudówkę ... :).


Ratusz.
W gmachu nigdy nie miały swej siedziby władze miejskie. Od początku została nadana mu funkcja handlowa - spełniał role swoistych kramnic czy też sukiennic. Ufundowany przez ówczesnego właściciela Białegostoku Hetmana Wielkiego Koronnego Jana Klemensa Branickiego budynek miał jako dominanta komponować przestrzeń rynku. Budowa prowadzona była w etapach. Początkowo w 1745 r. wzniesiono parterowy, oparty na rzucie kwadratu budynek przykryty mansardowym dachem. W oddanym w dzierżawę obiekcie miejscowi Żydzi prowadzili ok. dziesięciu sklepów. Dobra koniunktura spowodowała, że w 1755 r. na koszt dwudziestu białostockich żydowskich kupców wzniesiono cztery narożne pawilony które połączono ze środkową częścią arkadami przez które wchodzono na wewnętrzny dziedziniec. Niespełna pięć lat później w 1761 r. dobudowano jedną kondygnację wieży, a obecną wysokość i kształt otrzymała w 1798 r. Jak widać stosunkowo długi okres budowy gmachu w obecnej postaci wynikała nie z z jednorodnej koncepcji architektonicznej ale podyktowana została czynnikami zewnętrznymi. Mimo tego budynek jest jednym z najoryginalniejszych i najładniejszych w mieście i stanowi bardzo rzadki w naszym kraju przykład ratusza alkierzowego (podobnie jak i trójkątne założenie białostockiego rynku). Część parterową z pierwszą kondygnacją wieży oraz alkierze zaprojektował Jan Henryk Klemm. Nie jest znany autor drugiej kondygnacji oraz jej zwieńczenia - gdy je budowano J.H Klemm już nie żył. Na początki lat 70-tych XVIII w. w budynku mieściło się już 48 kramów a na parterze i pierwszym pietrze wieży mieściły się areszt i izba sądowa. W wyniku rozwoju handlu w 1807 r. rozbudowano alkierze i częściowo zabudowano dziedziniec. W 1868 r. na ratuszowej wieży został zamontowany zegar, a 30 lat później wokół hełmu umieszczona została metalowa galeria wykorzystywana przez strażaków jako punkt obserwacyjny. W latach międzywojennych w ratuszu mieściło się ponad sto sklepów reprezentujących przeróżne branże. Wygląd i stan techniczny zabytkowego budynku budził troskę Konserwatora Okręgu Białostockiego, który w 1923 r. wnioskował o natychmiastowe wywłaszczenie wszystkich sklepikarzy i przeprowadzenie remontu i rekonstrukcji obiektu - niestety plan nie został zrealizowany. W 1940 r. okupujący miasto sowieci rozebrali ratusz chcąc w tym miejscu postawić wielki pomnik Stalina. Nie zdążyli jednak tego zrobić gdyż zaatakowali ich niedawni dobrzy sojusznicy spod znaku swastyki. Po wojnie w 1953 r. w wyniku działań białostockiego konserwatora zabytków Władysława Paszkowskiego nastąpiła odbudowa obiektu według projektu Zofii Chojnackiej. Projekt wnętrz był autorstwem Stanisława Bukowskiego. Po zakończeniu prac w 1958 r. w budynku swoją siedzibę znalazło Muzeum Okręgowe. Zasadniczą zmianą w powojennej odbudowie było połączenie łącznikami alkierzy z korpusem głównym obiektu co zapewniło wewnętrzną komunikację i jego podpiwniczenie. Powstałe w 1949 roku Muzeum Okręgowe mieściło się początkowo w jednym ze skrzydeł Pałacu Branickich, aby w roku następnym przenieść się do pałacyku gościnnego przy ulicy Kilińskiego. Od początku było największym muzeum w regionie posiadając liczne oddziały w Białymstoku ( Muzeum Historyczne przy Warszawskiej 37; Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego przy Świętojańskiej 17) oraz na terenie województwa (Muzeum Wnętrz Pałacowych w Pałacu Branickich w Choroszczy; Muzeum Ikon w Supraślu; Muzeum w Tykocinie; Muzeum w Bielsku Podlaskim i Muzeum Wsi w Osowiczach). W głównej siedzibie muzeum w ratuszu znajdują się zbiory sztuki i etnografii. W pomieszczeniach korpusu głównego znajduje się stała ekspozycja - galeria malarstwa polskiego XVIII-XX w. Są tu działa min. Augustyna Mirysa, Alfreda Wierusz-Kowalskiego, Olgi Boznańskiej, Leona Wyczółkowskiego, Piotra Michałowskiego, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Jana Stanisławskiego, Stanisława Wyspiańskiego i Witkacego. W alkierzach i w piwnicach znajdują się ekspozycje czasowe.


W widocznych na poprzednim zdjęciu kręgach znajdują się historyczne zdjęcia rynku.


Środkowa część ratusza od strony wschodniej w zbliżeniu.


Jedna z dwóch mosiężnych "wodopojek"


Po prawej w północnej pierzei rynku wlot ul. Ludwika Zamenhofa która prowadzi do miejsca urodzenia twórcy języka esperanto.


W kierunku wschodniej części Rynku Kościuszki przeciętej po wojnie ulicą Sienkiewicza.


Zabudowa białostockiego rynku podobnie jak i całego centrum w czasie ostatniej wojny w prawie 100% legła w gruzach. Uratowały się jedynie okolice katedry. Po wojnie zrekonstruowano jedynie zabytki z okresu fundacji Branickiego - czyli połowy XVIII w. (ratusz, kamienica na rogu Sienkiewicza, cekhaus, klasztor i szpital). Pozostała zabudowa to mniej lub bardziej udany socreal.
See less See more
18
1 - 20 of 6958 Posts
A teraz przedwojenne zdjęcia rynku. Trochę je przekomponuję :).


1909r. - północno-zachodni róg rynku.


1930-defilada na Rynku Kościuszki na tle jego południowo-zachodniej pierzei . Prezentowała się naprawdę świetnie.


15 sierpnia 1925 roku - uroczystości odsłonięcia i poświęcenia Płyty Nieznanego Żołnierza. Przemawia prezydent Białegostoku Bolesław Szymański.


Widok zachodniej pierzei rynku. W oddali kopuła prawosławnej cerkwi z 1843 r. i zabudowa ul. Lipowej - 1910 r.


1912 r. - Przed czerwoną neogotycką katedrą stoi najstarszy budynek w mieście - biały późnorenesansowy kościół p.w. WNMP wybudowany w latach 1616-26 z fundacji Piotra Wesołowskiego - Marszałka Wielkiego Litewskiego. Górująca nad nim neogotycka katedra powstała jako "przybudówka" w latach 1900-05 wg. projektu arch. Piusa Dziekońskiego. Władze carskie w gubernialnym Grodnie nie chciały się zgodzić na budowę drugiej katolickiej świątyni. Zgodziły się dopiero po otrzymaniu dużej łapówki na "dobudówkę" ...


Uroczystości na rynku - w tle min. budynek klasztoru fundacji Jana Klemensa Branickiego z połowy XVIII w.


Widok z wierzy ratuszowej na miasto w kierunku wschodnim w 1916 r.


Rynek Kościuszki z policjantem kierującym ruchem - 1937 r.


Fragment Lipowej i dalej rynku podczas okupacji hitlerowskiej w 1942 r.


Fragment rynku w 1910 r.


1910 . - robotnicy poszukujący pracy siedzący na rynkowej fontannie.


22 luty 1919 r. - wkroczenie wojsk polskich do Białegostoku. Defilada na Rynku Kościuszki
11 listopada 1918 r. w Białymstoku nadal stacjonowały jeszcze wojska niemieckie. Na wieść o wybuchu rewolucji w Berlinie garnizon białostocki wypowiedział posłuszeństwo swoim oficerom i wybrał radę żołnierską. Niezależnie od tego oficerowie i żołnierze od gen. Dowbór -Muśnieckiego zorganizowali w w Białymstoku tzw. Samoobronę i porozumieli się z komendantem miasta z ramienia Rady Żołnierskiej - Lewandowskim. Członkowie POW formować zaczęli oddziały wojska. Żołnierze niemieccy zmienili jednak swój kurs i rozpoczęli rozbrajanie białostockiej Samoobrony. Od grudnia 1919 r. urzędował w naszym mieście wydelegowany przez rząd polski komisarz Ignacy Mrozowski. Nim nadeszła niepodległość przez miasto wzdłuż kolei brzesko-grajewskiej przepłynęła jeszcze olbrzymia zdemoralizowana półmilionowa armia niemiecka gen. Mackensena powracająca z Ukrainy. Białostocczyzna chroniła w ten sposób ziemie byłego Królestwa. 5 lutego 1919 r. zawarto bowiem polityczno-wojskowy tajny układ polsko-niemiecki zwany Umową Białostocką który przewidywał ewakuację niemieckich wojsk z Ukrainy i Białorusi i zastąpienia zarządu niemieckiego tych obszarów zarządem polskim. 17 lutego zameldował się w Białymstoku płk Stanisława Dziewulski, pierwszy polski komendant miasta. Wyczekiwani polscy żołnierze pojawili się w mieście 19 lutego 1919 r. Obyło się bez incydentów, Niemcy w spokoju opuszczali miasto. 22 Lutego odbyła się uroczysta parada Wojska Polskiego. 1 czerwca 1919 r. miasto odwiedził Naczelnik Państwa - Józef Piłsudski.


22 luty 1919 r. parada wojsk polskich na rynku.


Miejscy urzędnicy na rowerach na rozkopanym rynku -lata 30-ste XX w.


Uroczystości przed Płytą Nieznanego Żołnierza na rynku -lata 20-te.


22 luty 1919 r. - witanie polskich oddziałów na rynku.


Widok starego kościoła w 1890 r. W latach 1900-1905 zostanie do niego dobudowana "dobudówka" w postaci wielkiej neogotyckiej fary.
Jest to najstarszy budynek w Białymstoku -został wzniesiony w latach 1617-26 z fundacji Piotra Wiesiołowskiego Marszałka Wielkiego Litewskiego - ówczesnego właściciela Białegostoku. W tym miejscu warto przypomnieć właścicieli dóbr Białostockich w XV-XVIII wieku.
Pierwsze ślady osadnictwa gdzie położony jest obecny Białystok, pochodzą z połowy XV w.gdy rozpoczęto kolonizację pustkowi leśnych wzdłuż granicy miedzy Wielkim Księstwem Litewskim i Królestwem Polskim. Tereny na rzeką Białą przed 1450 r.otrzymał od litewskiego księcia Zygmunta Kiejstutowicza Jakub Raczko Tybutowicz, które następnie podzielił między swoich synów: Michna otrzymał Białystok, Jundziłła Dojlidy. Syn Michny - Mikołaj Michnowicz Raczkiewicz zwany Bakałarzem ożenił się z Anną z książąt Świrskich. Jego syn Mikołaj Bakałarzewicz ożenił się z Katarzyną Wołłowiczówną, która po śmierci Mikołaja w 1547 ponownie wyszła za mąż za Piotra Wiesiołowskiego. W taki sposób na ponad sto lat dobra Białostockie stają się własnością rodu Wiesiołowskich i głównym ośrodkiem ich dóbr. Centralnym punktem dóbr stał się się nowo zbudowany ok. 1570 r.murowany gotycko-renesansowy zameczek (którego fragmenty widać wbudowane do dziś w przyziemie Pałacu Branickich) wybudowany wg projektu Hioba Bretfusa-muratora królewskiego, oraz kościół parafialny, pierwotnie drewniany, po 1617 r. murowany zachowany do dzisiaj. Jego syn Piotr Wiesiołowski młodszy ożenił się z Zofią Lubomirską. Z kolei syn Piotra młodszego - Krzysztof Wiesiołowski ( również Marszałek Wielki Litewski) ożenił się z Aleksandrą Marianną Sobieską która testamentem przekazała dobra białostockie na własność Rzeczpospolitej i jako królewszczyznę włączono je do starostwa tykocińskiego. W 1661 roku dobra białostockie wraz z całym starostwem zastały nadane Stefanowi Czarnieckiemu za zasługi wojenne, które przekazał swojej córce Katarzynie która w 1665 r. poślubiła Jana Klemensa Branickiego i jako wiano weszły w posiadanie rodu Branickich. Jego syn Stefan Mikołaj Branicki ożenił się z Katarzyną Sapiechą. Stefan Mikołaj Branicki w 1692 r. wystarał się u Jana III Sobieskiego o prawa miejskie dla Białegostoku. Syn Stefana Mikołaja - Jan Klemens Branicki (1689-1771) Hetman Wielki Koronny ożenił się w 1732 r. z Barbarą Szembek a w 1748 r. poślubił Izabelę Poniatowską (siostrę króla Stanisława Poniatowskiego).
Wróćmy jednak do historii omawianego kościoła. Pierwszy białostocki kościół wybudowany został około 1547 r. Drewniany kościół ufundowany został przez Katarzynę Wołłowiczową i jej drugiego męża, Piotra Wiesiołowskiego, a stał w miejscu obecnego klasztoru sióstr miłosierdzia. W tym samym miejscu w latach 1581-1584 wybudowano kolejną drewnianą świątynię. W 1617 r. Piotr Wiesiołowski młodszy ufundował po przeciwległej stronie rynku nową, murowaną świątynię pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W jej obecnym wystroju nie zachowało się zbyt wiele elementów z XVII w. W południowej zewnętrznej ścianie wmurowano pozostałości nagrobnych pomników, które znajdowały się we wnętrzu kościoła. Czarna płyta pocięta według legendy szablami przez Moskali w 1659-60 r. (wojna polsko - rosyjska), pochodzi ze zniszczonego wówczas pomnika Gryzeldy Sapieżyny - pasierbicy Wiesiołowskich zmarłej w 1633 r. Obok wmurowano tarczę herbową pochodzącą ze zniszczonego w latach 1659-60 pomnika nagrobnego Piotra Wiesiołowskiego młodszego zmarłego w 1621 r. Na jej górnych polach umieszczone są herby Wiesiołowskich - Ogończyk i Wołłowiczów - Bogoria. Pod nimi znajdują się herby ich macierzystych babek - Jastrzębiec i Korczak. Z pierwotnego wystroju kościoła pochodzi też renesansowy portal wykonany z piaskowca, zwieńczony sceną Wniebowzięcia N.M.P. Wewnątrz świątyni odkryte zostały fragmenty najstarszych zdobień malarskich - pod chórem znajduje się "zacheuszek"- znak konsekracji kościoła z 1626 r. Na północnej ścianie pod chórem umieszczona jest tablica fundacyjna z łacińskim tekstem. Obok znajduje się kolejna tablica, wykonana z czerwonego marmuru i jest pozostałością po nagrobku zmarłej w 1717 r. Teresy Wydrzyckiej, która ufundowała lampkę wieczną przed najświętszym sakramentem, a fundację stanowiło 1000 złotych polskich, ulokowanej w białostockiej synagodze. Z procentów od tej sumy wypłacanych przez białostockich Żydów w kościele zapalony był wieczny ogień.
W latach 1751-1752 Jan Klemens Branicki przebudował kościół wraz z wymianą jego wyposażenia, aby w jego zamyśle przemienić go rodowe mauzoleum. Wnętrze świątyni ozdobiły malowidła ścienne wykonane przez Antoniego Herliczkę. ( Z pochodzenia Czech w latach 1754-1784 działał na białostockim dworze Branickich. Tu w 1754 r. ożenił się z Marianną Paszkowską córką miejscowego poczmistrza. Za swoje prace otrzymał od Branickiego plac z ogrodem i domem przy ulicy Nowe Miasto ( Obecnie Warszawska, a na działce w przedwojennej kamienicy mieści się obecnie siedziba MPEC). Zajmował się malarstwem ściennym i tworzeniem malarskich dekoracji architektonicznych, oraz malarstwem sztalugowym. Jan Klemens Branicki doceniając jego talent powierzył mu prace w swoich rezydencjach w Białymstoku, Choroszczy i Warszawie. W latach 1783-89 otrzymał od Izabeli Branickiej wójtostwo w Hackach pod Bielskiem Podlaskim, gdzie prowadził gospodarstwo. Zmarł w 1790 r.) Ich fragmenty możemy oglądać na sklepieniu kościoła. Jan Klemens realizując swój plan w 1752 r. przeniósł do kościoła z pałacowej kaplicy monument serc Stefana Mikołaja i Katarzyny Aleksandry Branickiej. Monument wykonano go z czarnego marmuru, był hołdem złożonym swojemu ojcu i babce. Autorem był krakowski architekt Kacper Bażanka. W jego zwięczeniu umieszczony jest kartusz z herbami: Branickich - Gryf, Sapiehów - Lis i Czarneckich - Łodzia. Poniżej na tablicy czytamy: " Serce Jaśnie Wielmożnego Pana Stefana Mikołaja, hrabiego na Ruszczy i Branicach Branickiego, wojewody ziem Podlasia, starosty brańskiego, krośnieńskiego, rateńskiego, bielskiego i dziedzica na Tykocinie i Tyczynie, zostało tu współpogrzebane z najczulszym sercem jego ukochanej matki Katarzyny z Czarncy Branickiej marszałkowej nadwornej koronnej". Niżej na podstawie pomnika umieszczona jest tablica Fundacyjna: "Jaśnie Wielmożna Pani Katarzyna Scholastyka, hrabina na Sapierzynie i Bychowie, najsmutlejsza współmażonka postawiła, a także łzami wypisała wieczny pomnik miłości jedynej i z trudem dający się odnaleźć wśród małżonków, roku Pańskiego 1711 dnia 27 sierpnia". Wdowa Izabela Branicka kontynuując dzieło zmarłego w 1771 r. Jana klemensa Branickiego w 1778 r. ustawiła po przeciwnej stronie ołtarza głównego Nagrobek Serca swojego męża wykonany w 1776 r. w Rzymie, zaprojektowanym przez Andrzeja Le Brun nadwornego rzeźbiarza Stanisława Augusta Poniatowskiego (brata Izabeli). Na jego piedestale którego dominującym elementem jest piramida, umieszczona została tablica z czarnego marmuru z łacińskim napisem:" Najszlachetniejszego i Najjaśniejszego Jana Klemensa na Ruszczy i Branicach hrabiego Branickiego, kasztelana krakowskiego, hetmana wielkiego koronnego, na Tykocinie, Tyczynie, Choroszczy Pana i Dziedzica brańskiego, krosnieńskiego, bielskiego, mścibowskiego, bogusławskiego, kawalera orderów Rzeczpospolitej Orła Białego, Cesarstwa Rosji Świętego Andrzeja i Złotego Runa królestwa Hiszpanii. Męża pierwszego miedzy najznakomitszymi w Rzeczpospolitej i ostatniego ze swojego rodu herbu Gryf Branickiego SERCE. Pierwszemu Ojczyzny mężowi, rodu i całej Polski ozdobie w małżeństwie z Elżbietą z książąt Poniatowskich zmarłemu, urodzonemu 21.7.1689 roku pochowanemu 9.8.1771 roku. Z żalem najdroższym, wdowa po nim, która go przeżyła, dla uszanowania zasług i uwiecznienia tej miłości i z szacunku, z relikwiami babki i ojca połączyła. Wystawiono w roku 1775."
W tekście inskrypcji wykonanej przez rzymskiego kamieniarza znalazło się kilka błędów. Ostatnia data jest jest rokiem wykonania tablicy a nie wystawienia pomnika, ponadto użyto drugiego imienia Izabeli Branickiej. Jan Klemens Branicki podobnie jak i ojciec Stefan Klemens pochowany został w krakowskim kościele św. Piotra i św. Pawła. Uzupełnieniem tych monumentów jest epitafium Izabeli Branickiej zmarłej w 1808 r. ufundowane przez podopieczną hetmanowej - Weronikę Paszkowską w 1825 r. Jest to Obelisk w kształcie piramidy z zawieszonym medalionem na którym widnieje profil Izabeli Branickiej. Nawiązuje do jej fundacji z około 1780 r. kiedy podobny obelisk ustawiono na wzgórzu św. Magdaleny, niedaleko kaplicy. Pod nim znajduje się w zdobionych ramach haftowana tkanina przedstawiająca wazon z kwiatami, kolumnę i uschnięte drzewo oraz widniejący w tle krajobraz mający przypominać Białystok i okolice. Pod nim na tabliczce artystka umieściła następujące słowa: " Cieniom Wielkości i Cnocie 1808". Piramidalny kształt epitafium nawiązuje do piramidy z Monumentu Serca Jana Klemensa Branickiego. Pod epitafium na dwóch tablicach wykonanych z marmuru zapisano słowa: " Cieniom J.O. Izabelli z Xsiążąt Poniatowskich Branickiey kasztelanowej krakowskiej. Przyimii naywiększa z Cnót ii zaszczytów tę ubogą pracę moią" a na drugiej czytamy: "Boże! Racz dać tey duszy wieczny odpoczynek. Zaszła 1808 r. dnia XII lutego". Całe epitafium wieńczy alabastrowy wazon, w którym znajdowały się niezwykłe pamiatki. Znajdowało się w nim siedem papierowych zawiniątek, przechowywanych obecnie w parafialnym archiwum. Na pierwszym z nich podpisanym przez Weronikę Paszkowską zapisano: " Te pudełka z najmilszemi pamiątkami J.O. z Książąt Poniatowskich Izabeli Branickiej, hetmanowej wielkiej koronnej, a które ta Wielka Pani zapisała testamentem Weronice Paszkowskiej, ta, czując się być tyle uhonorowaną, a nie mogąc inaczej wywdzięczyć się, jak mieszcząc go w tej urnie, ku przeznaczeniu Wysokiemu i Wiecznemu". Tymi pamiątkami były: miniatura przedstawiająca Andrzeja Mokronowskiego - domniemanego drugiego męża Izabeli, miniatura z wizerunkiem Stanisława Poniatowskiego - swojego ojca, dwa pierścienie - jeden z inicjałami króla Stanisława Augusta, drugi z jego podobizną oraz cztery małe zawiniątka z puklami włosów: Izabeli Branickiej, Stanisława Augusta Poniatowskiego, matki oraz księcia Józefa Poniatowskiego.
Koncepcję architektoniczną ołtarzy opracował Jakub Fontana. W ołtarzu głównym umieszczono obraz Augustyna Mirysa, przedstawiający Wniebowzięcie N.M.P., który jest uważany za jedno z najlepszych dział artysty.( Augustyn Mirys był Szkotem urodzonym we Francji w 1700 r. Za młodu uczył się i pracował jako malarz w Paryżu i Rzymie. Od ok. 1740 r. przebywał w Polsce, a od 1752 r. pracował u Jana Klemensa Branickiego. Na początku pracował przy zdobieniu jego warszawskiego pałacu na Podwalu. Ok. 1760 r. przybył na stałe do Białegostoku. Tu, hetman podarował mu specjalnie do jego potrzeb wybudowany dom z pracownią Przy obecnej ul. Pałacowej w pobliżu ronda. Był zdecydowanie najwybitniejszym artystą pracującym na białostockim dworze. Niestety uległo zniszczeniu lub zaginęło całe wyposażenie białostockiego pałacu które wykonał. Na szczęście zachowały niektóre z wykonanych przez niego obrazów. Uchodził za zręcznego dworskiego portrecistę. Był ponadto nietuzinkową postacią - zachowały się jego zapiski filozoficzne, psychologiczne a także dotyczące medycyny. Zmarł ok 1790 r. i został pochowany na cmentarzu unickim, w miejscu którego obecnie stoi cerkiew św. Mikołaja).
W półkolistych niszach po obu stronach ołtarza,znajdują się rzeźby świętych Piotra i Pawła. Po prawej stronie ołtarza głównego znajduje się ołtarz boczny N.M.P. a po przeciwległej stronie ołtarz Ukrzyżowania Pańskiego. Wystrój świątyni wyróżniał się niezwykłą harmonią, dominantę stanowił ołtarz główny ze wspaniałym obrazem Mirysa, ołtarze boczne, ambona, chór muzyczny i konfesjonały utrzymane były w tonacji kości słoniowej z licznymi acz dyskretnymi złoceniami. Ich dopełnieniem były dębowe ławki o drewniana bogato rzeźbiona chrzcielnica. Braniccy oprócz funkcji rodowego mauzoleum w kościele z racji małych rozmiarów kaplicy pałacowej rozpoczynały się dworskie uroczystości, z najważniejszymi w roku: imieninami hetmana i urodzinami jego żony, a pierwszym jego akcentem była uroczysta msza święta podczas której strzelano z armat dla uczczenia dostojnych jubilatów. W 1900 r. przystępując do jego "rozbudowy" - dobudowując do niego potężną neogotycką świątynię, rozebrano XVII wieczne prezbiterium. W związku z tym ołtarz główny umieszczono w płaskiej ścianie w jednej linii z ołtarzami bocznymi. W 1902 r. wydobyto rozbieranych fundamentów prezbiterium srebrną tablicę z łacińskim napisem: " Bogu Wszechmogącemu, Najwyższemu na chwałę i cześć Bogurodzicy Dziewicy i Wszystkich Świętych sławę, kościół ten z drzewa przedtem zbudowany, teraz z cegieł palonych od fundamentów wzniósł Piotr Wiesiołowski, Wielki Marszałek Wielkiego Księstwa Litewskiego, roku 1617". Tablica znajduje się w zbiorach parafii. W 1942 r. przeprowadzono we wnętrzu kościoła niezbyt udane prace remontowe, jej ściany pokryły pseudobarokowe malowidła autorstwa Jana Strzelczyka. Na szczęście w czasie ostatnich lat większość z nich została usunięta. Ten na oko niepozorny kościół który jest najstarszym zabytkiem w Białymstoku posiada najwięcej zachowanych pamiątek po XVII i XVII w. historii miasta.


Lata 20 -te XX w. - 10 Pułk Ułanów Litewskich na rynku .


1930 r. - widok barokowego ratusza z połowy XVIII w. od północnej pierzei rynku.


Uroczystości państwowe na rynku w latach 30-tych XX w. Zdjęcie Req-a.


Zima 1937 r. na Rynku Kościuszki. Po lewej widać wznoszony modernistyczny gmach domu handlowego - po wojnie zwanego "Koszałkiem".

cdn.
See less See more
21
Czy katedra jest widoczna na ostatnim zdjęciu, ta z czerwonej cegły?
Pierwsze zdjęcie z serii tych starych przypomina mi Plac Wolności w Kielcach.
Czy katedra jest widoczna na ostatnim zdjęciu, ta z czerwonej cegły?
Tak to neogotycka katedra wzniesiona wg projektu Piusa Dziekońskiego w latach 1900-1905 r. :)
To może jakieś fotki katedry?
To może jakieś fotki katedry?
Oczywiście, że będą, ale wszystko w swoim czasie :)

23 wrzesień 1939 r. - "braterska" parada wojsk sowieckich i hitlerowskich na rynku. Nie ma to jak współpraca dwóch państw totalitarnych...


Plac Bazarny (ob. Rynek Kościuszki) w 1910 r.


1930 r. - Róg rynku i ul. Sienkiewicza. Po prawej fragment barokowej kamienicy z połowy XVIII w. po lewej klasycystyczna kamienica z 1925 r., dalej Hotel Wiktoria.


Rynek -południowo-zachodnia pierzeja - 1937 r.


1916 r. - fragment rynku z fontanną.


1937 r. - fragment Rynek Kościuszki.


15 sierpień 1936 r. - Dzień święta Żołnierza Polskiego przed tablicą pamiątkową na Rynku Kościuszki -przed tablicą poczet sztandarowy białostockiego Sądu Okręgowego.


Podświetlony ratusz nocą w latach 30 -tych .


Rynek Kościuszki z dworcem autobusowym ok. 1935 r. Zdjęcie Martma.


Niemiecka orkiestra wojskowa grająca na rynku opodal fontanny i dawnej kamienicy Zabłudowskich - 1916 r.


Lata 30-te XX w. - dawny barokowy klasztor z połowy XVIII w. na Rynku Kościuszki - w latach międzywojennych Hotel Stary.


Połowa lat 30-tych XX w. - uroczystości przed Płytą Nieznanego Żołnierza na Rynku Kościuszki. W pierwszym rzędzie władze miejskie z nieodżałowanym prezydentem Białegostoku Sewerynem Nowakowskim.

cdn.
See less See more
12

Zachodnia pierzeja rynku - 1916 r.


Ćwiczenia przeciwgazowe na rynku w Białymstoku - 1938 r.


Barokowy klasztor z połowy XVIII w. s.Szarytek na rynku w 1929 r.


Neogotycka fara zbudowana w latach 1900-05 widziana w 1910 r.


1929 r. - 11 Listopada - orkiestra dęta gimnazjum im. Zygmunta Augusta na Rynku Kościuszki.


Widok z dziedzińca zespołu katedralnego przez bramę na Rynek Kościuszki - 1919 r.


Jubileusz 35-lecia istnienia Ochotniczej Straży Pożarnej w Białymstoku - uroczystości na Rynku Kościuszki w 1933 r.


Z lewej Henryk Krukowski (Ognisko) Leonard Leszczewski (Sparta) na rynku (lata 30 -te )


Rynek Kościuszki 15 sierpnia 1931 r. . Zawodnicy sekcji kolarskiej klubu Legia Mocarstwowa - Tadeusz Kieżel i Adolf Dawidowski.


18 lipiec 1937 r. Oskar Lidke spacerujący Rynkiem Kościuszki. 27 styczna 1932 r. Wojewoda Marian Zyndram Kościałkowski wraz z 45 przedstawicielami społeczeństwa podejmuje decyzję o utworzeniu Klub Sportowy Jagiellonia ze wszystkimi dyscyplinami sportu. Bezpośrednimi wykonawcami założenia klubu BKS Jagiellonia byli Maksymilian Ludertowicz i Oskar Lidke - nauczyciele sportu w Liceum Handlowym, oraz płk Bugaczewicz i płk Mikołaj Kawelin.


25 sierpień 34 r. Oskar Lidke podczas spaceru z małżonka Zofią Sandomierską-Lidke (po lewej) na rynku obok fary.
See less See more
11

15 sierpień 1934 r. rynek - Międzynarodowe Zawody Motocyklowe pod patronatem Ministra Spraw Wojskowych gen. Felicjana Sławoja-Składkowskiego o nagrodę marszałka J. Piłsudskiego.


Sierpień 1941 r. - fragment Lipowej i rynku podczas okupacji niemieckiej.


Lata 30-te - uczestnicy rajdu motocyklowego Warszawa-Białystok-Grodno-Wilno i z powrotem na Rynku Kościuszki.


Lata 30 -te - Rynek Kościuszki.


Lata 30-te - uczestnicy rajdu motorowego na rynku.


1897 r. - fragment południowej pierzei rynku.

cdn.
See less See more
6
Czekałem na taki wątek :) Jest już tu co prawda parę białostockich fotorelacji ale nigdy nie miałem cierpliwości, żeby je od początku do końca przejrzeć. :D

Od jakiegoś czasu wybieram się do tego miasta, tylko się jakoś wybrać nie mogę. I może to dziwne, ale czuję z nim jakąś więź. Pewnie dlatego, że to też wschód :D

Wątek ląduje w moich subskrypcjach :cheers:
Czekałem na taki wątek :) Jest już tu co prawda parę białostockich fotorelacji ale nigdy nie miałem cierpliwości, żeby je od początku do końca przejrzeć. :D

Od jakiegoś czasu wybieram się do tego miasta, tylko się jakoś wybrać nie mogę. I może to dziwne, ale czuję z nim jakąś więź. Pewnie dlatego, że to też wschód :D

Wątek ląduje w moich subskrypcjach :cheers:
Cieszę się, że będę mógł być pomocny :). Od dłuższego czasu nosiłem się z założeniem autorskiego wątku, ale zrobiłem to dopiero wczoraj - ale lepiej późno niż wcale :).
A co do więzi do miast ze wschodniej Polski to faktycznie coś w tym jest. Wspólna historia bycia pod zaborem rosyjskim, a obecnie status miasta niedaleko granicy co ma swoje plusy i minusy. Do tego moja narzeczona urodziła się w Lublinie więc siłą rzeczy też mam sentyment do Lublina. Niestety jeszcze nie miałem przyjemności go odwiedzić - ale zrobię to na pewno :).

Kolejne przedwojenne zdjęcia z rynku.


1890 r. - widok na zachodnią pierzeję rynku - z tyłu kopuła cerkwi św. Mikołaja z połowy XIX w.


Plac Bazarny (obecnie Rynek Kościuszki) z ratuszem i wagą miejską po środku w 1897 r.


1897 r -północna pierzeja rynku z późnorenesansowym kościołem z 1617 r. fundacji Wiesiołowskich.


Rynek w 1906 r. Widać wzniesioną neogotycką farę za starym kościołem i nowe kamienice w pierzejach.


Rynek widziany w 1916 r.
See less See more
5

Procesja Bożego Ciała na rynku w 1905 r.


1934 r. - kondukt żałobny na rynku.


1942 r.- fragment ulicy Lipowej i rynku podczas okupacji niemieckiej.


1920 r. - fragment rynku.


1935 r. - uroczystości przed Płytą Nieznanego Żołnierza na Rynku Kościuszki.


1920 r. - pokaz szybowca przed zespołem katedralnym.


1925 r - widok na Rynek Kościuszki od strony wschodniej.


Kamienice na rynku obok klasztoru - 1900 r.


Rynek Kościuszki w 1939 r.
See less See more
9
Okej teraz wschodnia cześć Rynku.




Na pierwszym planie kamienica staromiejska, późnobarokowa zbudowana w połowie XVIII wieku z mansardowym dachem.
W 1731 r. wybudowali w tym miejscu piętrowy dom z muru pruskiego państwo Korbutowie, którzy zajmowali się tapicerstwem na potrzeby dworu Branickich. W 1753 r. w wyniku ogromnego pożaru spłonęła prawie cała zabudowa miasta w tym także ta kamienica. Szybko została odbudowana w podobnej formie. Właścicielem budynku w pierwszych latach XIX wieku został Chaim Zabłudowski. Przez wiele lat mieściły się w niej zakłady rzemieślnicze i mieszkania. Następnie w drugiej połowie XIX w. jej właścicielem został kupiec Barenbaum który prowadził tu sklep z artykułami piśmiennymi. Przez prawie 40 lat (od początku XX w. do wybuchu wojny) mieścił się tutaj ceniony przez mieszkańców miasta gabinet dentystyczny doktora Markusa Abramskiego. Jednak w tradycji Białegostoku kamienica zapisała się jako siedziba aptek. Najbardziej znanym właścicielem był Feliks Filipowicz (prowadził tu aptekę w pierwszych latach XIX w.), działacz niepodległościowy i pierwszy prezes białostockiej Rady Miejskiej wybranej we wrześniu 1919 r. W latach międzywojennych aptekę prowadziła tu Anna Hałłaj. W tym okresie mieściła się tu także piwiarnia i "Bar kresowy" oraz kawiarnia braci Broszków gdzie do kawy podawano wspaniałą chałwę. Podobnie jak całe centrum Białegostoku kamienica została poważnie uszkodzona w 1944 r. - zachowały się jedynie jej mury. Została odbudowana w latach 1946-52 wg. projektu Stanisława Bukowskiego z przeznaczeniem na gospodę/restaurację "Ludową". Obecnie po generalnym remoncie mieści się w niej restauracja "Astoria".


Przecinająca rynek ul. Sienkiewicza - w kierunku Grodna.


Powojenne przebicie ul. Sienkiewicza do ul. Legionowej.


Portyk.




Jeszcze raz kamienica.


Zachodnia część Rynku Kościuszki.


Fragment najstarszej zabudowy Białegostoku - na pierwszym planie dawna zbrojownia z końca XVIII w., następnie budynek dawnego szpitala parafialnego z połowy XVIII w - obecnie kino "Ton", baszta i brama z tego samego okresu, "biały" kościół z 1626 r. i neogotycka katedra z lat 1900-05.


Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego, w miejscu w którym przyjmował defiladę wojsk polskich w 1919 r.
See less See more
10

Dawna zbrojownia "cekhaus" zbudowana pod koniec XVIII w latach zaboru pruskiego w miejscu zbrojowni z czasów hetmana Branickiego. Klasycystyczny budynek spalony w 1944 r. odbudowany w latach 1954-56. Obecnie siedziba Wojewódzkiego Archiwum Państwowego.


Po drugiej stronie w południowo-wschodniej pierzei rynku Klasztor Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego. Późnobarokowy budynek z dwoma portykami wzniesiony w 1769 r. z fundacji Jana Klemensa II Branickiego. Zniszczony w latach II wojny światowej. Odbudowany w latach 1946-49.






Zespół kościoła katedralnego p.w. Wniebowzięcia NMP. Biały kościół późnorenesansowy zbudowany w latach 1617- 1626, wzniesiony z fundacji Piotra Wiesiołowskiego - Marszałka Wielkiego Litewskiego ( rodzina posiadała również renesansowy pałacyk z połowy XVI w. stojącego w miejscu obecnego Pałacu Branickich). Wewnątrz późnobarokowe wyposażenie fundowane przez Jana Klemensa Branickiego - Hetmana Wielkiego Koronnego. Obok neogotycki kościół katedralny (d. farny) wzniesiony w latach 1900-05 wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego w stylu gotyku nadwiślańskiego.






Portal w późnorenesansowym kościele.

See less See more
9

Widok z dziedzińca kościelnego przez bramę na rynek.








Zespół katedralny.




Widok z nieistniejącej ul. Zamkowej w 1930r.


Na przeciwko jedno z wejść do założenia pałacowo-parkowego Branickich.


Przed wojną wzdłuż muru pałacowego przebiegała ul.Zamkowa - widok w 1925 r.


Na przedłużeniu rynku przebudowywana obecnie ulica Kilińskiego. Po lewej stronie zbudowany w latach 1803-06 klasycystyczny budynek dawnej loży masońskiej.


Widok w 1910 r. Dawana loża masońska miała wtedy inny dach, a zabudowa przy Niemieckiej ( ob. Kilińskiego) dochodziła do zabudowy rynku.
See less See more
11

Rynek Kościuszki. Bloki są do wysadzenia.


Ten sam widok w 1938 r. Po lewej stronie gmach mieszczący główną Bibliotekę Miejską.


Przedszkolaki podczas pochodu z okazji święta 3 Maja w 1930 r.


Zoom.


Po lewej stronie przebudowywana obecnie ulica Kościelna.




Dochodząca do zespołu katedralnego późnobarokowa plebania z ok. 1760 r. - obecnie główna siedziba arcybiskupa archidiecezji białostockiej.
See less See more
7

Kościelna. Bazaltowa kostka układana na ul. Kościelnej pochodzi z nawierzchni ulicy Kilińskiego gdzie została położona w 1937 r.


Po lewej kuria arcybiskupia.




Zespół katedralny od strony ogrodów biskupich.


Z powrotem.
See less See more
5



Jesteśmy znów na ulicy Kilińskiego. Po lewej stronie zbudowany w latach 1803-06 klasycystyczny budynek dawnej loży masońskiej obecnie "Książnica Podlaska".




Klasycystyczne zdobienia.


Warto dodać, że przed wojną zabudowa tej ulicy z jednej strony łączyła się z zabudową rynku a z drugiej dochodziła prawie do samej bramy pałacowej i nieistniejącego już Hotelu Ritza.
See less See more
5

Do tyłu w kierunku rynku.


Zabudową ulicy są kamienice z przełomu XIX i XX w.




Prace przy układaniu kanalizacji na ulicy Kilińskiego w 1936 r.


Na łuku Kilińskiego zbudowany w połowie XVIII w. pałacyk Gościnny Branickich wg projektu Jana Zygmunta Deybela.


Do tyłu.
See less See more
6
1 - 20 of 6958 Posts
Top