[Bydgoszcz] Turystyczna by pit

Jako pierwsze zamieszczam kadry związane z prezentacją Bydgoszczy od strony rzeki. Tzw waterfront wyróżnia in plus nasze miasto wśród polskich grodów. Bydgoszcz zawsze była ściśle związana z Brdą i Wisłą, którym zawdzięcza rozwój w okresie staropolskim. Dzięki rozwijającemu się handlowi wiślanemu Bydgoszcz w 1520 r. uplasowano w dokumentach królewskich na 4 miejscu pod względem znaczenia w regionie Wielkopolski, Kujaw i Mazowsza. W 1579 r. co szósty zarejestrowany statek wiślany na komorze celnej w Białej Górze miał właściciela z Bydgoszczy.
Natomiast kanał bydgoski – najstarszy ciek wodny wybudowany w Polsce był przyczyną wzrostu gospodarczego, demograficznego i przestrzennego miasta w XIX wieku. Od okresu międzywojennego Bydgoszcz plasuje się na 8 miejscu w Polsce pod względem wielkości, wyprzedzając takie tuzy jak Lublin, czy Katowice.

Bydgoszcz dzisiaj jest miastem ściśle związanym przestrzennie z trzema ciekami wodnymi, które się w mieście łączą: Brdą, Wisłą i kanałem bydgoskim. W ciągu wieków w pobliżu rzeki budowano kościoły, spichlerze, kamienice, mosty, wobec czego dzisiaj wiele zabytkowych i nowoczesnych budowli odbija swe wizerunki w wodzie. Ciekawie przedstawia się ten widok zwłaszcza po wieczornej iluminacji zabytków. Dodatkowego uroku dodają śluzy, jazy, gdzie woda szumiąc spływa jak w wodospadach oraz kaskady kanału Międzywodzie.
Tak duże nagromadzenie zabytkowych śluz, kanałów, jazów jest dość rzadko spotykane w kraju. W ten sposób Bydgoszcz nabiera wyglądu miasta holenderskiego, gdzie architektura nad kanałami jest często spotykana


Budynki BRE banku stylizowane na spichrze, wybudowane w 1998 r.
W 1999 r. obiekty uzyskały pierwszą nagrodę w ogólnopolskim konkursie „Życie w Architekturze”, uznane za najpiękniejszy obiekt użyteczności publicznej zbudowany w latach dziewięćdziesiątych XX w. w Polsce. Dzisiaj stanowią nowy symbol Bydgoszczy nawiązując do tradycji handlowej miasta, związanej z żeglugą śródlądową.


Opera Nova, odbijająca swój wizerunek w wodach Brdy.
Jest to obecnie najmłodsza i największa w kraju Opera, uznana jako jedna z dwóch w Bydgoszczy za jednostkę kultury o znaczeniu narodowym.
W 2007 r. zarówno przedstawienie (‘Pan Twardowski”), jak i solistkę uhonorowano najwyższym laurem w skali krajowej.


Brda na odcinku staromiejskim, wśród promenad i odbijających swe wizerunki budynków

Bydgoskie Stare Miasto lokacyjne założono w połowie XIV wieku. Gród bydgoski jest znacznie starszy. Badania dedrochronologiczne resztek drewnianego wału obronnego wykazały, że gród zbudowano ok. 1030 r. podczas panowania Kazimierza Odnowiciela. Początki Bydgoszczy związane są z brodem przez Brdę, którym wiódł szlak handlowy (jedna z odnóg starego szlaku bursztynowego) z Kujaw na Pomorze.
Nic dziwnego, że dzisiaj bydgoska starówka jest oryginalnie położona bezpośrednio nad rzeką.
Podstawową jej wartością są nie tylko piękne budowle, ale szum spiętrzonej wody, nabrzeża, barki z kawiarniami. W samym centrum znajduje się Wyspa Młyńska, którą otacza Brda oraz wartko płynąca jak górski strumień Młynówka.
Jednym z podstawowych szlaków spacerowo-turystycznych Bydgoszczy są bulwary wzdłuż Brdy oraz kanału bydgoskiego. Wzdłuż Brdy prowadzą przez ok. 5 km i starego kanału 3 km.
Wzdłuż kanału można podziwiać odrestaurowane, zabytkowe śluzy, natomiast wzdłuż Brdy oprócz budowli hydrotechnicznych (śluz, jazów) również zabytkowe budowle.

Poczynając od zabytkowych mostów kolejowych z 1850 r. wzdłuż rzeki można obejrzeć „kłaniające się w wodzie”: zabytki (katedra, spichlerze), monumentalną operę, gmachy użyteczności publicznej (poczta główna, dawna dyrekcja kolei itd.), nowoczesne gmachy (nowe spichrze obsypane nagrodami rangi krajowej, hala „Łuczniczka”), siedziby towarzystw wioślarskich, hotele (w budowie: słoneczny młyn, Qubus). Podczas spaceru mija się również tereny parkowe wraz z wytyczonymi ścieżkami spacerowymi. Zamiast spaceru można skorzystać z tramwaju wodnego za symboliczną opłatą (2,20 zł).
Warto również zauważyć, że Brda jest rzeką o czystej, przejrzystej wodzie, której spacer brzegiem jest przyjemnością, a w sezonie nieustannie żyjąca ruchem wioślarzy i kajakarzy. Zimą na Brdzie stagnują wielkie stada ptactwa wodnego: kaczek, łabędzi i mew.


Poczta Główna
Budynki zbudowano w latach 1883-99 w stylu neogotyckim. W nawiązaniu do dużego znaczenia administracyjnego Bydgoszczy od 1772 r., powstały efektowne gmachy, w których od 1885 r. mieściła się naddyrekcja poczt dla obsługi regencji bydgoskiej i części kwidzyńskiej. Obecnie budynek stanowi ozdobę nabrzeża Brdy.


Nowe Spichrze i Pałacyk Lloyda
Widoczny pałacyk na prawo od szklanych spichrzy stoi przy wschodniej pierzei Rybiego Rynku. Zbudowany jest w stylu manieryzmu niderlandzkiego, z wieżą i dekoracyjnymi szczytami. W okresie międzywojennym był siedzibą kierownictwa „Lloyda Bydgoskiego” – wielkiego przedsiębiorstwa żeglugowego, a po II wojnie światowej Żeglugi Bydgoskiej. Po jego rewaloryzacji, wraz ze zbudowanym obok „nowymi spichrzami” stanowi siedzibę bydgoskiego oddziału BRE Banku.


Spichlerz „Allianz” – jeden z zachowanych XIX-wiecznych spichlerzy zbożowych.
Poczynając od średniowiecza, nabrzeża Brdy pełne były podobnych budowli, o czym piszą staropolscy kronikarze. Były potrzebne do magazynowania towarów, zwłaszcza zboża, „...które w ogromnych ilościach zwożą tu z Wielkopolski, a szczególnie z całych Pałuk, Krajny i krain kaszubskich. W całym Królestwie Polskim trudno znaleźć drugie miasto, gdzie każdego roku gromadzonoby tak wielkie ilości zboża; stąd w dogodnej porze wywozi się je do Gdańska...”*
W wiekach XV-XVII na masową skalę towary spławiano z Bydgoszczy Brdą i Wisłą.
„...Z Gdańska z kolei, w górę rzeki, przywozi się do Bydgoszczy mnóstwo śledzi, soli zamorskiej, pomarańczy, win francuskich, reńskich, kanaryjskich, kreteńskich lub małmazyjskich....”*

*autentyczny tekst kroniki bydgoskiego bernardyna z 1604 r.

W złotym okresie bydgoskiego handlu spławnego - II połowie XVI wieku, ok. 70% mieszczańskiego eksportu zboża z prowincji koronnych (bez Prus) stanowiło zboże przechodzące przez Bydgoszcz. Wynikało to z położenia Bydgoszczy, która stała się naturalnym portem dla północnej Wielkopolski – regionu znanego z gospodarki zbożowej, a nie mającego bezpośredniego dostępu do Wisły.
Ciekawostką jest, że w XVI-XVII w. co dziesiąty mieszczanin Bydgoszczy żył ze spławu rzecznego.

spichrze noca, sorki ze w twoim watku ale akurat bardzo podobne zdjecie do twojego



pozdrawiam

Katedra Bydgoska położona malowniczo nad Brdą.
http://www.katedrabydgoska.pl/

Jest to najstarszy zachowany kościół w Bydgoszczy. Jeszcze starszy - pamiętający czasy Bolesława Śmiałego, romański kościół pw. św. Idziego niestety nie zachował się do czasów dzisiejszych. Rozebrali go Prusacy w 1879 r.
Po lokacji miasta w 1346 r. powstała parafia i kościół miejski w miejscu dzisiejszej Katedry.
Obecny późnogotycki kościół p.w. św. Marcina i Mikołaja, zbudowano w latach 1466 (nawa) -1502 (prezbiterium).
W barokowym ołtarzu znajduje się obraz uznawany za jeden z najpiękniejszych wizerunków maryjnych w Polsce - Matka Boska z Różą „Madonna Bydgoska”. Ufundował go starosta bydgoski Jan Kościelecki jako wotum dziękczynne za powrót Pomorza Gdańskiego do Polski po wojnie trzynastoletniej z Krzyżakami. Historia kultu obrazu sięga czasów renesansu; od XVI wieku zebrano bogaty zbiór wotów maryjnych. Najstarsze z nich oddano pod koniec XVIII wieku na wsparcie insurekcji kościuszkowskiej.

W wiekach XVI-XVII kościół obudowano 4 kaplicami, z których do dzisiaj zachowała się tylko jedna pw. św. Krzyża (1617).
Niewątpliwie warta zwiedzenia jest świątynia, która wyróżnia się nie tylko surową gotycką formą, w dodatku odbijając swój wizerunek w wodach rzeki, ale również polichromie - tłem fantazyjnych roślinnych ornamentów są fiolety, mocne błękity, czerwienie (tak kolorowy gotycki kościół katedralny to rzadkość w Polsce).
W okresie zaborów fara stanowiła jedyny czynny kościół katolicki w mieście (1831-1906) i w tym czasie skupiała życie religijno-narodowe Polaków. Od 2004 r. została ustanowiona przez Jana Pawła II katedrą diecezji bydgoskiej.
Dwa dzwony katedry pochodzą z Kamieńca Podolskiego i uwiecznione zostały w dziele Henryka Sienkiewicza „Pan Wołodyjowski”. Jeden z nich, odlany w 1641 r. rozbrzmiewał w kresowej twierdzy w 1672 roku, kiedy od południa nadeszła armia turecka. Dzwony trafiły do Bydgoszczy na mocy postanowień traktatu ryskiego, jako zwrot zagrabionego mienia z ziem wschodnich Rzeczypospolitej.

Tuż obok katedry (widoczny na zdjęciu) znajduje się jaz farny, który wybudowano w 1899 r. Jest on następcą starodawnego jazu z kołem wodnym, napędzającym młyny zbożowe, który zbudowano tutaj już w połowie XIV wieku.
Zadaniem obecnej konstrukcji jest przepuszczanie wód Młynówki do Brdy, przy różnicy poziomów wody 3,36 m. W 1996 r. zbudowano przy nim tor kajakowego slalomu górskiego – jedyny w Polsce i w Europie w centrum miasta. Ujście Młynówki pogłębiono i wzbogacono w skaliste przeszkody. Podczas rozgrywania zawodów można znacznie zwiększyć przepływ wody na jazie – jakby na wzór górskiej rzeki.


Obraz Matki Boskiej Pięknej Miłości – „Madonny Bydgoskiej”
Jej kult narodził się w Bydgoszczy i rozszerzał od czasu powstania miasta. Można powiedzieć, że rósł i rozwijał się razem z nim. Zaczynem tego kultu było prawdopodobnie przybycie do Bydgoszczy karmelitów ok. 1397 r., sprowadzonych do Polski staraniem królowej Jadwigi. Autor obrazu jest nieznany, aczkolwiek przypuszcza się że pochodził ze szkoły kolońskiej, nadreńskiej lub flamandzkiej.
Historycy sztuki określają obraz jako najpiękniejszy z wszystkich znanych polskich podobizn Dziewicy. W czasie drugiej wojny światowej kierownictwo bydgoskiego muzeum zabezpieczyło obraz Madonny przed wywózką do Rzeszy; 23 lipca 1943 r. został przewieziony do kościoła w Mąkowarsku i ukryty w bocznej kaplicy, skąd powrócił 26 września 1945 r.
Uroczystej koronacji 29 maja 1966 r. dokonał prymas Polski kard. Stefan Wyszyński, przy współudziale ówczesnego metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły. Odbyło się to w roku 1000-lecia Chrztu Polski i 500-lecia obecności Maryi w Farze. Kolejna koronacja papieska odbyła się 7 czerwca 1999 r. podczas pobytu Jana Pawła II w Bydgoszczy.



Na pierwszym planie Biały Spichrz (w remoncie), z tyłu oświetlony front katedry.
Biały spichlerz zbudowano w 1780 r. Posiada on gotycką piwnicę o krzyżowym sklepieniu z XV wieku. Od lat 80-tych XX wieku mieści dział historii Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego. Eksponuje się tu głównie historię miasta i tradycje rzemiosła bydgoskiego i kujawskiego.


Widok z amfiteatru opery.
Na pierwszym planie kładka przez Brdę zbudowana w 2007 r. w ramach projektu unijnego kompleksowej rewitalizacji Wyspy Młyńskiej. Z tyłu dawny budynek kaszarni, który obecnie jest użytkowany przez elektrownię wodną oraz fronton katedry.
Amfiteatr, zbudowany w 2007 r. umożliwia oglądanie przedstawień operowych i muzycznych na zewnątrz gmachu opery. Artyści występują na platformie rzecznej.

Kładka „operowa” odbijająca się w nurcie Brdy.


Opera Nova widoczna z zachodu, z mostku nad jazem Ulgowym.
Jaz Ulgowy jest największym na wyspie Młyńskiej. Woda zwykle huczy tu jak w wodospadzie.
Na prawo od Opery widoczna nowa kładka nad Brdą. Gmach opery odbija swój wizerunek w wodach zakola Brdy. Rzeka zakręca tu z kierunku południkowego na równoleżnikowy.


I jeszcze raz Opera Nova widoczna tym razem z południa z nabrzeży Wyspy Młyńskiej. Z prawej strony zdjęcia widać fragment amfiteatru nad Brdą.

Opera powstała w miejscu po dawnych szachulcowych spichlerzach wojskowych, spalonych w 1945 r. W ich miejscu powstał monumentalny gmach w formie trójlistnej koniczynki wg projektu prof. Józefa Chmiela z Politechniki Gdańskiej.
Budowa rozpoczęła się w 1973 r. i trwała do 2007 r. W znajdującym się jeszcze w stanie surowym obiekcie, od 1994 r. organizowane były doroczne Bydgoskie Festiwale Operowe, będące przeglądem repertuarów oper krajowych i zagranicznych. Od 2000 r. ruszył proces wykańczania obiektu, zakończony stosunkowo niedawno. W trzecim kręgu obiektu znajduje się największe w mieście centrum kongresowe, a w jego otoczeniu znajduje amfiteatr „na wodzie”. Kładką na Brdzie można przejść na Wyspę Młyńską.
W stanie na zdjęciu, brakuje jeszcze ostatniego etapu inwestycji czyli uporządkowania bulwarów im. Gabriela Narutowicza.

Mimo niedługiej historii, w Operze odnosiły pierwsze sukcesy i zaczynały wielką karierę uznane dziś primadonny, jak też śpiewacy. Gościli tu najwięksi artyści operowi krajowi oraz zagraniczni, występowały zespoły zagraniczne o światowej sławie.
W repertuarze bydgoskiej Opery znajdują się wielkie widowiska operowe, klasyczne operetki, interesujące realizacje baletowe oraz słynne musicale.
Coroczne Bydgoskie Festiwale Operowe prezentują coroczny dorobek artystów operowych z kraju i zagranicy. Festiwalową widownię szacuje się na ok. 7-10 tys. osób, a oprócz miejscowej widowni, przyjeżdżają na nie rokrocznie melomani z całego kraju.
Opera Nova jest od kilku lat najbardziej prężną i uhonorowaną jednostką kulturalną w wojewódzwie kujawsko-pomorskim (uwzględniając m.in. jednostki kulturalne Torunia).
W 2006 r. zespół opery wystawił 28 przedstawień za granicą, co stanowi 80% wszystkich zagranicznych przedstawień zespołów artystycznych z kujawsko-pomorskiego
http://www.opera.bydgoszcz.pl/

Kontynuuję nadal prezentację starej Bydgoszczy nadrzecznej. Dzisiaj tematem wiodącym są spichrze nad Brdą.


Zespół trzech spichlerzy zbożowych – symboli Bydgoszczy

Podobne budowle były użytkowane na obu nadbrzeżach Brdy od średniowiecza. Początkowo służyły do magazynowania produktów spożywczych i rolnych, później stanowiły składy wyrobów kamionkowych, szkła, porcelany, wyrobów bednarskich i spożywczych.
Stanowią symbol dawnej Bydgoszczy. Zachowane budynki o konstrukcji szkieletowej są ostatnimi, które przetrwały pożar z 1960 r. (niestety dwa spłonęły). Dwa z nich zbudowane w 1793-1800 r. zaadaptowane zostały na latach 1962-64 na cele wystawiennicze Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego.
Najstarszy spichlerz tzw. holenderski z 1794-97 r. mieści od 11 IV 2002 r. Muzeum Bydgoszczy, w którym znajduje się ekspozycja Pamiątek Bydgoskich. Dwa zniszczone wciąż czekają na odbudowę w formie nowoczesnej.


Trzy spichlerze. W głębi katedra. Na pierwszym planie barki, na których znajdują się klubo-kawiarnie.


Spichlerze. Na pierwszym planie rzeźba „Przechodzący przez rzekę”. Będzie o niej mowa później.

Na koniec w nawiązaniu do spichlerzy, uznałem za konieczne poszerzenie tematu spławu rzecznego, który jest kluczowy dla Bydgoszczy. Wiadomości pochodzą z literatury naukowej. Zebrane zostały przy innej okazji, a tutaj jest dobra sposobność do zaprezentowania choćby kompendium na ten temat.

Jak wiadomo, od XIV do XIX wieku rzeka Wisła odgrywała podstawową rolę w gospodarce, jako staropolska „autostrada” komunikacyjna.
Przy ówczesnych możliwościach transportu, większe masy towaru przewozić można było tylko drogą wodną i właśnie Wisłą i jej dopływami transportowano do Gdańska, a potem morzem do Niderlandów, Anglii i północnej Francji – polskie produkty: zboże, smołę, dziegieć, drewno i futra.

Pierwszy pisemny ślad przewozu Wisłą zboża pochodzi z lat 1235-43. Wtedy właśnie książę kujawski Kazimierz Konradowic w związku z konfliktem z Krzyżakami, zakazał spławu zboża na obszar państwa zakonnego, a handel nakazał kierować przez własne porty w Bydgoszczy i Solcu. Kujawy były pierwszą polską dzielnicą, z której eksportowano zboże do Gdańska.
W połowie XIV wieku pojawiły się również pierwsze wzmianki o spławie drewna Wisłą. Co ciekawe – znowu dotyczą one Bydgoszczy (spław Brdą – wzmianka z 1346 r.).
Od początku XV wieku, głównym zapleczem handlu zbożowego stały się przede wszystkim Prusy Krzyżackie, Kujawy i Ziemia Dobrzyńska – krainy w naturalny sposób ciążące ku dolnej Wiśle. W obsłudze tego handlu od jego zarania uczestniczyła Bydgoszcz.

„Dwa złote wieki” spławu wiślanego przypadają na dwa stulecia po zakończeniu wojny trzynastoletniej i przyłączeniu do Polski Pomorza Nadwiślańskiego (1466-1650).
W okresie XV-XVII wieku polsko-litewskie ziemie produkowały największą w Europie ilość zboża i płodów rolnych, a Rzeczpospolita Obojga Narodów nazywana była "spichlerzem Europy i magazynem materiałów do budowy statków" (określ. dyplomaty angielskiego Carew’a z XVI w.).

Położenie Bydgoszczy na styku Kujaw, Wielkopolski i Pomorza (Prus Królewskich) było wręcz wymarzone dla czerpania wielorakich korzyści z handlu wiślanego.
Gród nad Brdą wykorzystał w pełni tę szansę stając się już w XV wieku faktorią portu gdańskiego. Handel z Gdańskiem, który nadał ton pomyślności Bydgoszczy w okresie staropolskim, mógł być prowadzony dzięki dogodnemu połączeniu wodnemu miasta z Wisłą (ok. 9 km żeglugi Brdą z prądem rzeki).
Od 1466 r., gdy Rzeczpospolita zapanowała nad całym dolnym odcinkiem Wisły, dla Bydgoszczy nastały czasy największej świetności i bogactwa.
W miarę wzrostu obrotów handlu zbożowego narastała walka o profity uzyskiwane z tego procederu – tzw walka o wolny brzeg między mieszczanami a szlachtą. Szlachta wielkopolska próbowała nawet założyć obok Bydgoszczy nowe miasto Grudzieniec, a potem Siersko, co zakończyło się nawet połowicznym sukcesem.

W XVI wieku zboże stanowiło 75% całości wywozu przez port gdański, a udział tego portu w handlu zagranicznym Rzeczpospolitej sięgał 82% (poza tym Elbląg 7%, Ryga 6%, Królewiec 3%, Szczecin 2%).
Według dostępnych danych z rejestrów celnych i niezbędnych doszacowań wynika, że największy wywóz zboża z Gdańska sięgający 101 tys. łasztów zanotowano w 1618 r.
W tej wielkości udział dowozu zboża z Bydgoszczy sięgał maksymalnie aż 6-10% w latach 60. i 70. XVI wieku.
Generalnie najlepszym okresem dla handlu bydgoskiego była II połowa XVI wieku – czasy Zygmunta Augusta i Stefana Batorego.
W pierwszej połowie XVII w. handel z Bydgoszczy nie wyróżniał się już tak bardzo, gdyż wzrosła konkurencja w postaci spławu magnackiego, szlacheckiego i mieszczańskiego z południa Polski.
Rozmiary bydgoskiego handlu zbożowego znane są dokładnie tylko dla okresu 1564-1588, kiedy to kupcy z Bydgoszczy spławiali przeciętnie rocznie 2030 łasztów zboża i mąki, co w przeliczeniu na dzisiejsze miary wag wynosi 4450 ton. Dla porównania pozostałe miasta Korony wyróżniajace się w handlu: Nieszawa, Włocławek, Warszawa spławiały tylko niewielki ułamek tej liczby.
Z niepełnych późniejszych danych wynika, że w latach 1612-17 na statkach mieszczan bydgoskich spławiono 2440 łasztów, co daje średnią rocznie 450 łasztów. Natomiast po wojnach szwedzkich w l. 1660-70 przez port bydgoski spławiano ok.1000 łasztów zboża rocznie.

Wg danych z komory celnej we Włocławku dla lat 1537 – 1576, kupcy mieszczańscy spławiali w Polsce ok. 35% całego zboża, które trafiało do Gdańska. Z tej masy, w najlepszym dla miasta okresie, przeszło 70% eksportu zboża z miast koronnych (nie licząc Prus Królewskich) stanowiło zboże przechodzące przez Bydgoszcz.
Tak więc w okresie pełnego rozkwitu, Bydgoszcz była jednym z największych miejskich ośrodków handlu spławnego w Rzeczpospolitej. Czasem przewyższała w tej dziedzinie miasta Prus Królewskich (Toruń, Grudziądz, Elbląg), przodując w ten sposób w całym kraju. W 1579 r. co szósty statek handlowy na Wiśle pochodził z Bydgoszczy, w 1588 r. – co jedenasty.
Dochody ze spławu czerpał co dziesiąty mieszkaniec miasta, a najbogatsi kupcy zbożowi piastowali najważniejsze stanowiska w samorządzie miejskim.

Poza bydgoszczanami z drogi wodnej Brda-Wisła korzystali mieszczanie z Torunia, Solca, Nieszawy, Gdańska. Spichlerze na nabrzeżach Brdy były własnością nie tylko bydgoszczan i szlachty osiadłej w mieście, ale gdańszczan, a nawet duchownych z biskupstwa gnieźnieńskiego. Budowle te okupowały nie tylko nabrzeża miejskie Bydgoszczy, ale również wsi podmiejskich leżących w dół rzeki (Bartodzieje, Czersko).

Podstawę do monopolizacji handlu na Brdzie udało się bydgoszczanom uzyskać dopiero w 1637 r., dzięki pomocy miejscowego starosty Jerzego Ossolińskiego (który był jednocześnie kanclerzem wielkim koronnym). Pozyskał on od króla Władysława IV Wazy przywilej pobierania opłat od obcych szyprów korzystających z Brdy.


Dawne spichlerze nad Brdą na obrazie.

Spław nie ograniczał się jedynie do „spuszczania zboża do Gdańska”. W drodze powrotnej przywożono luksusowe towary zamorskie, które w Bydgoszczy nabywała szlachta, zjeżdżająca tu nawet z dalszych okolic.
Miasto wzrosło demograficznie, osiągając sporą na owe czasy liczbę mieszkańców – ok. 5 tys. (największe na Kujawach i jedno z kilkunastu największych w Rzeczpospolitej).
W obliczu rozwiniętego handlu, w Bydgoszczy rozwinęły się dwa liczne, świetnie prosperujące cechy żeglarskie: szyprów i sterników. W ówczesnych czasach bractwa te istniały jedynie w największych ośrodkach handlu spławnego, w tym w kilku zaledwie miastach Korony poza Prusami Królewskimi (Bydgoszcz, Kazimierz n/Wisłą i Jarosław).
Na miejscu naprawiano (a może również budowano ?) statki. W 1403 r. wzmiankowano obecność w Bydgoszczy i pobliskim Solcu warsztatów szkutniczych.

W XV-XVII w. wykształcił się bydgoski rynek zbożowy, czyli rozległy obszar ziem, skąd szlachta zwoziła zboże i mąkę do Bydgoszczy. Szlachta z tego obszaru często gościła w Bydgoszczy, nie tylko sprzedając zboże, ale zaopatrując się na miejscu w sól, wyroby bydgoskiego rzemiosła oraz zamorskie towary luksusowe. Odwiedzała także bydgoskie jarmarki, organizowane kilka razy w roku.
Według danych zebranych z lat 1588-1670, najwięcej zboża przywożono do Bydgoszczy z północnych i zachodnich Kujaw, południowego skraju Pomorza Gdańskiego oraz sporej części Wielkopolski: całej Krajny, Pałuk, powiatu kcyńskiego i gnieźnieńskiego, oraz powiatów: wałeckiego i wschodnich rejonów powiatów pyzdrskiego i poznańskiego.

Podstawową rolę w handlu odgrywało oprócz zboża także drewno (w tym wańczos - drewno obrobione z trzech stron, będące surowcem do wyrobu mebli gdańskich), towary leśne (smoła, popiół drzewny, potaż), miód, chmiel, niektóre wyroby miejscowego rzemiosła (piwo, wyroby ceramiczne, wełna), zwierzęta hodowlane (woły, owce) oraz sól z żupy bydgoskiej.
Zwłaszcza spław drewna z Bydgoszczy był znaczący, gdyż Brdę i Wdę określano mianem „rzek drzewnych”, którymi transportowano ten materiał z Królewskich Borów Tucholskich i Bydgoskich.
Z kolei do Bydgoszczy importowano sukno, śledzie, sól zamorską (przeważnie francuską) i artykuły konsumpcji luksusowej (oliwę, wina, korzenie, owoce południowe itp.)
Bydgoszcz znana była z eksportu piwa, transportowanego statkami rzecznymi. Było to pierwsze, powszechne zajęcie mieszczan, datujące się na XIV w. Bydgoskie piwo było jednym z najbardziej znanych w kraju, obecne na stołach polskich monarchów oraz mistrzów krzyżackich. W sejmowych uniwersałach podatkowych, piwo bydgoskie jest wymieniane jako jedno z sześciu najpopularniejszych w Rzeczpospolitej piw krajowych.

Pomyślność gospodarczą Bydgoszczy, związaną z handlem rzecznym przerwały wojny polsko-szwedzkie. Po potopie w l. 1655-57 rola Bydgoszczy w handlu spławnym była coraz mniejsza. Przyczynami były: ogromne zniszczenia wojenne (podczas potopu Bydgoszcz odbijano z rąk do rąk trzykrotnie), klęski oraz związane z tym osłabienie potencjału demograficznego miasta.
Przez I połowę XVIII w. Bydgoszcz była permanentnie wielkim obozem wojskowym, trapiona przez spustoszenia i różnorodne klęski elementarne (wielkie zarazy, pożary, powodzie, głód). W efekcie upadek Bydgoszczy jako liczącego się miasta był bardzo głęboki. Liczba mieszkańców w 1710 r. spadła zaledwie do kilkudziesięciu osób.
Dopiero w czasach ostatniego króla Rzeczpospolitej Stanisława Augusta Poniatowskiego Bydgoszcz, zaczęła dźwigać się z upadku. Przesłankami przyszłego rozwoju było wyznaczenie Bydgoszczy na miejsce budowy kanału Odra-Wisła, a prestiżu: ustanowienie Bydgoszczy miejscem regularnych obrad sądowych Trybunału Wielkopolskiego.


Bydgoszcz na sztychu Erika Dahlberga z 23 lipca 1657 r. Widać wysadzony zamek otoczony fosą. Rozpoczyna się ekspedycja do Danii.
W lipcu tego roku król szwedzki Karol Gustaw zebrał wojska pod Bydgoszczą (miejsce obozowiska nosi dzisiaj nazwę dzielnicy Szwederowo) i wyruszył do Danii, która wypowiedziała mu wojnę. W ten sposób Szwedzi opuścili wreszcie Polskę, a w ślad za nimi na pomoc Danii wyruszył z wojskiem Stefan Czarniecki. Kilka fraz naszego hymnu narodowego opisuje to wydarzenie („..jak Czarniecki do Poznania po szwedzkim zaborze, dla ojczyzny ratowania rzucił się przez morze…”).

Letnia panorama z mostu staromiejskiego im. Jerzego Sulimy-Kamińskiego.
Most staromiejski położony jest w ciągu ul. Mostowej.
Łączy on Stare Miasto lokacyjne ze Śródmieściem. To najstarsza przeprawa mostowa w Bydgoszczy, której budowa w połowie XIII wieku wpłynęła na szybszy rozwój osady.
W przeszłości most miał wielu drewnianych poprzedników, zmieniały się też ich nazwy.
I tak w okresie od ok. 1240 do 1778 r. był konstrukcji drewnianej. W latach 1778-1902 r. zwano go mostem Gdańskim. Opierał się na dwóch granitowo-ceglanych filarach, miał nawierzchnię drewnianą. W lipcu 1896 r. przejechał po nim po raz pierwszy tramwaj elektryczny. Bydgoszcz była drugim miastem po Berlinie, które wprowadziło tabor tego typu. W 1902 r. powstała kolejna wersja mostu, która dotrwała do 1939 r. Był to stalowy most Teatralny oparty na ceglanych przyczółkach i trzech granitowych filarach z żeliwnymi barierkami, którego środkiem biegł tor tramwajowy. Most niszczono dwukrotnie: w 1939 i 1945 r. Do 1961 r. służyła prowizoryczna przeprawa drewniana.
Obecny most Staromiejski został zbudowany w latach 1960-61 r. wg projektu prof. Maksymiliana Wolfa. Jego środkiem biegną tory tramwajowe, obecnie nieużywane. Dojrzewa pomysł stylizacji mostu na modłę przedwojenną wraz z jego podświetleniem.


Zimowa panorama z mostu staromiejskiego.
Widoczny jest odcinek bulwarów od mostu Staromiejskiego do mostu Bernardyńskiego, który stanowił dawniej port miejski. Przy jego nadbrzeżach stały metalowe dźwigi ułatwiające transport z barek ”berlinek”. W latach 1976-78 i ponownie w 1986-87 został przebudowany i zmodernizowany na bulwar spacerowy. Spacerując tu, zwłaszcza po zmroku można poczuć klimat Bydgoszczy jako miasta ściśle związanego z rzeką.


Nocna panorama z mostu staromiejskiego.
Na pierwszym planie widoczna jest rzeźba wędrowca balansującego na linie ponad rzeką.
Autorem rzeźby „Przechodzącego przez rzekę” jest S. Kędziora z Częstochowy. Rzeźbę odsłonięto 1 maja 2004 r. z okazji wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zawieszony na linie nad rzeką młodzieniec utrzymuje się dzięki odpowiedniemu usytuowaniu środka ciężkości. Rzeźba może być symbolem powrotu Bydgoszczy nad rzekę, której zawdzięcza swoje istnienie i rozwój.

Widok z mostu staromiejskiego w kierunku wschodnim - przechodzący przez rzekę


Wiosenna panorama z mostu staromiejskiego w kierunku zachodnim
Po lewej katedra, pośrodku wysepka św. Barbary. W stanie na zdjęciu brakuje kładki wiodącej do opery, która została wybudowana w 2007 r.


Zimowa panorama z mostu staromiejskiego
Z lewej woda spływa z jazu farnego. Po prawej znajduje się główny nurt Brdy, zasilany przez wodę spływającą z jazu ulgowego oraz ze śluzy miejskiej.
Pierwotnie było na odwrót, to właśnie Młynówka opływająca Wyspę Młyńską była głównym nurtem rzeki. Aby umożliwić spław towarów rzeką, przy jednoczesnym jej wykorzystaniu dla celów energetycznych (napęd kół młyńskich i manufaktur) przekopano w XIV wieku kanał spławny, który później w XIX i XX wieku stopniowo powiększano dla polepszenia warunków nawigacyjnych, aż przybrał dzisiaj formę szerokiego koryta rzeki widocznego z prawej strony.


Widok z mostu staromiejskiego po zachodzie Słońca.

Dzisiaj fotki katedry w różnych porach dnia i roku, odbijającej swój wizerunek w nurcie rzeki.
Katedra to kluczowy gotycki zabytek Bydgoszczy, wartościowy nie tylko pod względem architektury, ale także ze względów sakralnych (sanktuarium maryjne), klasycznego nadrzecznego położenia, czy też historii (votum Bydgoszczy za wygraną wojnę trzynastoletnią z krzyżakami 1457-1466).
Podczas tej wojny Bydgoszcz była jedną z głównych kwater króla Kazimierza Jagiellończyka.
Chociaż Bydgoszczy nie objęły bezpośrednio działania militarne (niejednokrotnie istniało takie zagrożenie; w razie wkroczenia wojsk krzyżackich do Królestwa Polskiego, Bydgoszcz byłaby pierwszym celem), to stanowiło punkt wyjściowy dla wielu polskich operacji wojskowych, spotkań i narad dyplomatycznych, niekiedy decydujących dla przebiegu tej wojny.
Kazimierz Jagiellończyk wprowadził się na bydgoski zamek wraz z całą kancelarią, największymi dostojnikami państwa i Kościoła.
Miasto zapełniło się rycerstwem, które król ściągnął na wojnę. Przybyli zaciężni Tatarzy, których próby nawrócenia na wiarę chrześcijańską przypłacił życiem karmelita Stanisław Bydgosta.
Na zamku bydgoskim król dowiedział się o śmierci swojej matki, żony Jagiełły, Zofii Holszańskiej.

Jednym z najistotniejszych zabiegów, jakie król odbył w Bydgoszczy było wykupienie Malborka i kilku innych twierdz z rąk zaciężnych krzyżackich w kwietniu 1457 r. W ten sposób niezdobytą warownię król opanował na stałe (nigdy już nie została odbita).
Z kolei spotkanie w lipcu 1466 r. w Bydgoszczy miało decydujące znaczenie dla zakończenia wojny trzynastoletniej.
Wówczas to król spotkał się z księciem słupskim Erykiem II i dowódcą wojsk zakonnych Bernardem Szumborskim, z którymi rozpoczął pertraktacje.
17 sierpnia 1466 roku w Bydgoszczy zawarto sojusz między królem Kazimierzem Jagiellończykiem, a księciem słupskim Erykiem. Po tym fakcie – decydującym o losie wojny - doszło na prośbę krzyżaków do rozmów pokojowych prowadzonych później w Toruniu zakończonych zawarciem pokoju w Dworze Artusa 19 października 1466 roku.


Widok z amfiteatru opery o zmierzchu


Ten sam widok ale w nocy


Widok szczytu Katedry z bulwarów im. Gabriela Narutowicza


Gotycka katedra w tego samego miejsca za dnia


Katedra wiosną


Katedra latem


Katedra zimą


Katedra - klasyczny widok o zmierzchu


Katedra w świetle księżyca

Teraz kilka fotek otoczenia Starego Portu w Bydgoszczy. Niewątpliwie stanowi on uczęszczaną promenadę nadrzeczną, zarówno w dzień, jak i po zmroku. Po renowacji bulwarów im. g. Narutowicza przy operze, mogą one stanowić kolejny odcinek urokliwej nadbrdziańskiej promenady na starówce.


Stary Port w 1910 r.
Wtedy Brdą i kanałem sunęły barki i parowce. W 1906 r. Brdą skanalizowaną i kanałem bydgoskim transportowano m.in. 1/3 dowozu drewna do Niemiec.


Nowe spichrze i barki-kawiarnie w wieczornej poświacie


Ten sam obrazek, ale po zmroku


Rzeźba „Trzy Gracje”
Rzeźby są autorstwa art. rzeźb. Jerzego Buczkowskiego. Ustawiono je w 1989 r. podczas modernizacji promenady.
Zdjęcie jest trochę nieostre, ale postanowiłem je zamieścić.


Portal budynku Poczty Głównej widziany od strony Starego Portu


Pałacyk Lloyda – dawny budynek zarządu przedsiębiorstw żeglugowych, obecnie Banku Rozwoju Eksportu.