[Polska] Gmachy i kampusy uczelni wyższych (miasteczka akademickie)

Tylko Uniwersytet Warszawski pokazuje, że "wykształciuchy" mogą promować dobrą architekturę. Dlaczego inne uczelnie budują szpetne i pretensjonalne gmachy?
Otacza nas brzydota - byle jakich blokowisk, bud, przystanków, byle jakich ulic i placów. Zwłaszcza to, co publiczne, jest liche. W przetargach na projekt i generalnego wykonawcę najwyżej punktuje się cenę. Jeśli ma być najniższa, trudno się spodziewać cudów. Dlatego powstają klockowate budynki o urodzie pudełek na tanie buty, kładki dla pieszych, które od razu rdzewieją, drogi do remontu w kilka lat po ich otwarciu.

W tym morzu bylejakości szukamy rozpaczliwie dobrych wzorców - wysp lepszej jakości, porządku, jakiegoś piękna. Można by oczekiwać, że będą nimi np. wyższe uczelnie. Niosą kaganek oświaty, to może i rozświetlą nam gust. I pokażą, jak mogłoby wyglądać dobrze urządzone miasto w mikroskali.

W Warszawie na państwowych i prywatnych uczelniach studiuje już ok. 340 tys. osób. Nic więc dziwnego, że szkoły wyższe wciąż inwestują. Nie szczędzą pieniędzy na nowe budynki, biblioteki, a nawet całe kampusy. To cieszy. Martwi jednak jakość architektury, która powstaje przy okazji tego boomu na "fabryki magistrów". Najbardziej deprymującym przykładem jest Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego. Po sprzedaniu ok. 170 ha Pól Wilanowskich ta uczelnia ma dużo pieniędzy na inwestycje. Między ulicami Rosoła, Ciszewskiego i Nowoursynowską powstał kampus zapowiadany jako Uniwersytet Południowy Warszawy.

Ależ on brzydki. To zbiór wolno stojących kloców - przybyszów z PRL-owskiej przeszłości. Otaczają je ogromne parkingi i place wyłożone kostką z betonu. Choć to SGGW, która kształci m.in. architektów krajobrazu, drzew tu mało, a trawniki przypominają rozdeptane ścieżkami pastwiska. Powstała przestrzeń nieprzyjazna, z której nikt, kto nie musi, nie korzysta. Projekt kampusu został wybrany w zamkniętym konkursie architektonicznym w 1997 r. Wygrał arch. Stanisław Fijałkowski z zespołem (autor m.in. Biblioteki Narodowej na Polu Mokotowskim). Pokonani narzekali, że znów triumfuje estetyka klockowatych pawilonów z betonu.

Zwycięzca na to dziewięć lat temu w "Gazecie": - Architektura to nie kiecka na sezon. Inni proponują budynki rozsypane jak małe groszki, ja tworzę zwartą całość. To elastyczny układ budowany na siatce modularnej (można ją dostrzec tylko z lotu ptaka).

Upływ czasu pokazuje, że to pokonani mieli rację.

Są naturalnie budynki brzydsze niż te z kampusu SGGW na Ursynowie - choćby Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu i Administracji na rogu Bobrowieckiej i Chełmskiej. Przyjęła się już jego najkrótsza, ale dosadna charakterystyka - największy barak III RP z pękatym narożnikiem ze szkła. Nic dodać, nic ująć.

Nie ma się też czym chwalić Akademia Medyczna przy al. Żwirki i Wigury. Banalny budynek w całości obłożony szkłem refleksyjnym, którego nudę próbują rozbić zielone słupy na elewacji. Brzydkie to "świecidełko" w proporcjach, pretensjonalne i nieporadne.

Na szczęście są też dobre przykłady. Pieniądze na najpiękniejsze budynki zamienia bez wątpienia Uniwersytet Warszawski. Nowa biblioteka na Powiślu przy Dobrej z ogrodem botanicznym na dachu stworzyła atrakcyjne miejsce na mapie miasta, w którym warto bywać, także dla czystej przyjemności (pracownia architektoniczna Marka Budzyńskiego i Zbigniewa Badowskiego). Udany jest też budynek wydziału prawa i administracji przy Oboźnej 6 (autorstwa Witolda Benedeka, Krystyny Szypulskiej i Małgorzaty Benedek). Choć to architektura "trochę staroświecka na zewnątrz i nowoczesna w środku", jak to ujęła jedna ze studentek.

W przyszłym roku na wprost Biblioteki Uniwersyteckiej zacznie się budowa gmachu wydziału lingwistyki stosowanej i filologii wschodniosłowiańskich projektu pracowni Stefana Kuryłowicza, też z ogrodem na dachu - w miejscu pawilonu z dywanami przy ul. Dobrej. Zapowiada się fantastycznie. Jak widać, przy UW warto otwierać oczy jak najszerzej, a przy SGGW i innych uczelniach lepiej je przymknąć, by wyobrazić sobie lepsze miasto i lepszy sposób wydawania pieniędzy.

Click to expand...