[Jan]

Aardige discussies op de opinie website van de NRC, met discussies over de invloed van de burger op de architectuur en de wijze waarop verschillende architectuurinstellingen geen aandacht hebben voor traditionalistische bouwwijzen.

» lees verder op de opiniesite van de NRC

 

[Errik]

Van de reactie van Bjarne Mastebroek wordt ik niet vrolijk. Geruststellende beelden ipv R&D? Alsof traditionele vormen innovatieve bouw onmogelijk maken. Dat is pas een achterhaald denkbeeld.

 

[Jan]

^ aan de andere kant vertegenwoordigt hij een instituut en geen museum. Ik vind het vormgeven van het heden met kennis, kunde, opvattingen en materialen van het heden interessanter dan een variatie op een al gepasseerd thema. Overigens opvallend hoe een toenemend conservatisme in Nederland inmiddels ook doordringt in de architectuur. Wat dat aangaat is die oproep van Paul Dijksman wel weer van deze tijd.

 

[sergiogiorgini]

^ aan de andere kant vertegenwoordigt hij een instituut en geen museum. Ik vind het vormgeven van het heden met kennis, kunde, opvattingen en materialen van het heden interessanter dan een variatie op een al gepasseerd thema. Overigens opvallend hoe een toenemend conservatisme in Nederland inmiddels ook doordringt in de architectuur. Wat dat aangaat is die oproep van Paul Dijksman wel weer van deze tijd.

Quatsch, alsof dat iets nieuws is. We zien nu het Rijksmuseum en de Houses of Parliament als proper historisch, terwijl beide in de 19e eeuw zijn neergezet in stijlen die weinig met die tijd te maken hadden. En foei, die Romeinen met hun stomme ouderwetse faux-Griekse gebouwen... Ik ben dat pretensieuze Disneyficatie-gebrabbel een beetje zat.

Sowieso gaat het daar niet over. "Populistisch" zou je in mijn ogen kunnen opvatten als "bouwen voor mensen" in plaats van voor bijvoorbeeld auto's en die mysterieuze wederzijde masturbatie die bestaat tussen politici en architectenbureau's. En dat is mogelijk met alle bouwstijlen.

 

[Jan]

Ja het zal wel. Met een economische en ecologische crisis is dit de tijd van veranderingen. Alleen bange mensen grijpen dan terug op zogenaamd bewezen stijlen en methoden, en die zijn op dit moment totaal niet relevant. Nu is een prima tijd om vooruit te kijken en nieuwe dingen te gaan doen in plaats van burgertje gevelbouw gaan zitten spelen.

 

[Niyyu]

Alleen bange mensen grijpen dan terug op zogenaamd bewezen stijlen en methoden, en die zijn op dit moment totaal niet relevant.

Waarom zijn ze niet relevant? Veel tradtionele stijlen werken nog steeds uiterst goed! In het verleden is ook vaak sprake geweest van tradtionalisme, hetgeen Sergio zegt. Denk maar aan het Stadhuis en Postkantoor aan de Coolsingel. Als er traditioneel gebouwd moet worden dan moet het wel goed gebeuren en daar schort het vaak aan in Nederland.

 

[kna]

^^ Lezen, schatje.
Jan heeft het over de economische en ecologische crisis. Daar moet de moderne architectuur overgaan.

 

[Jan]

Stadhuis en Postkantoor zijn inderdaad mooie voorbeelden. Daar had je toentertijd ook iets kunnen hebben zoals het vooroorlogse Bijenkorf gebouw of de Van Nelle fabriek, wat ik stukken interessanter had gevonden dan die decorbouw die het nu is want dat had me daadwerkelijk iets kunnen vertellen over de tijd waarin het gebouwd is. Dat er mensen bij zijn die die monumentaal ogende bouw mooi vinden is dan weer een andere discussie, maar dat vind ik niet interessant. De enige boodschap van het Stadhuis en het Postkantoor is dat er in de jaren 10 en 20 blijkbaar ook figuren rondliepen die de moderne tijden niet konden of durfden vorm te geven. Maar het kan natuurlijk ook aan mij liggen dat ik vooruit kijken en toekomst maken stukken spannender en interessanter vindt dan terug kijken en nabouwen. Daarbij kan iets lelijk zijn en toch stukken interessanter dan iets wat algemeen mooi gevonden wordt.

 

[sergiogiorgini]

Ja het zal wel. Met een economische en ecologische crisis is dit de tijd van veranderingen. Alleen bange mensen grijpen dan terug op zogenaamd bewezen stijlen en methoden, en die zijn op dit moment totaal niet relevant. Nu is een prima tijd om vooruit te kijken en nieuwe dingen te gaan doen in plaats van burgertje gevelbouw gaan zitten spelen.

Dat vind ik nogal kortzichtig; een niet goed uitgedachte slogan voor een "coole" politieke partij die middelbare scholen afreist of zo. Als niemand ooit had teruggegrepen op oude ideëen waren veel van de de geliefdste projecten op aarde nooit (of heel anders) gerealiseerd. Zo was New York Central Parkloos geweest, had Amsterdam vrijwel geen van haar iconische gebouwen gehad en was er geen enkel station ter wereld die zo naadloos een historische stad complementeert als de neo-watdanook-stations waar we allemaal zo van houden. Want geloof het of niet, maar het Gare de Lyon komt niet werkelijk uit de Renaissance.

Niet dat ik iets tegen heb op innovatieve architectuur. Het klopt zeker dat we in een tijd leven waarin we moeten nadenken over de ecologische consequenties van alles. Het gaat ook niet zo zeer om de stijl, maar om het toepassen van een stijl op een manier die op al die niveau's werkt. Duurzaam, prettig, passend in de omgeving, etcetera. En dat kan af en toe ook best in een fijne retrostijl.

 

[Niyyu]

Jouw punt over ecologie en economie is bij mij nu helder en vind ik idd interessant voor nieuwe architectuur. Toch blijft architectuur afkijken. Historiserende architectuur (of op gebasseerde architectuur in meerder vormen), is ook relevant maar om heel andere redenen.

 

[Jan]

Ten eerste, als niemand ooit had teruggegrepen op oude ideëen waren veel van de de geliefdste projecten op aarde nooit gerealiseerd.

Wellicht had er wel iets eigentijdser gestaan wat we nu met de zelfde ambitie nog meer hadden gewaardeerd, je weet het niet.

En dat kan af en toe ook best in een fijne retrostijl.

Dat hangt dan vooral van de plek af, met de kanttekening dat 'iets bouwen wat past' niet hetzelfde is als 'bouwen in de stijl van'. Goede creatievelingen kunnen met klassieke ingredienten iets voorzetten wat prima eigentijds is zonder te vervallen in goedkoop optisch citeergedrag. Dat zijn dan niet de Rob Kriers van deze wereld.

 

[sergiogiorgini]

Wellicht had er wel iets eigentijdser gestaan wat we nu met de zelfde ambitie nog meer hadden gewaardeerd, je weet het niet.

Dat hangt dan vooral van de plek af, met de kanttekening dat 'iets bouwen wat past' niet hetzelfde is als 'bouwen in de stijl van'. Goede creatievelingen kunnen met klassieke ingredienten iets voorzetten wat prima eigentijds is zonder te vervallen in optisch citeergedrag.

Uiteraard, maar ik vind dat er af en toe best geciteerd mag worden, zolang het niet ten koste gaat van de sociale/ecologische waarden die natuurlijk voorop staan. Het Chrysler Building was erg eigentijds en origineel, maar citeert op zijn manier ook weer 1001 oude gebouwen. Het heeft nota bene gargoyles. Nou en?

Mensen houden nu eenmaal van het feest der herkenning. Ik zie niet in wat daar zo mis mee is. Moet het zo ernstig allemaal?

Laat ik trouwens Michael Graves in de ring gooien...

 

[Jan]

Wat 'mensen' of nog beter 'de gewone man' mooi vinden weet ik niet, boeit me ook niet want ik kan alleen namens mezelf praten. Foute retro heeft wat mij betreft net zo weinig te vertellen als iemand met obligate praat en die zich anders kleedt en voordoet dan die is. Maar ik heb het dan vooral ook over de opzichtige voorbeelden, zoals de Statendam en de Wijnhaeve. En wat ze af en toe in de vinexwijken uitspoken zal me al helemaal jeuken. Argumenten als 'nou en' vind ik ook van weinig ambitie getuigen.

 

[sergiogiorgini]

Wat 'mensen' of nog beter 'de gewone man' mooi vinden weet ik niet, boeit me ook niet want ik kan alleen namens mezelf praten. Foute retro heeft wat mij betreft net zo weinig te vertellen als iemand met obligate praat en die zich anders kleedt en voordoet dan die is. Maar ik heb het dan vooral ook over de opzichtige voorbeelden, zoals de Statendam en de Wijnhaeve. En wat ze af en toe in de vinexwijken uitspoken zal me al helemaal jeuken. Argumenten als 'nou en' vind ik ook van weinig ambitie getuigen.

Ja, daar noem je ook wel twee pompeuze gedrochten. (Nou ja, de Statendam tenminste.) Een Mansarddakje op een torenflat zetten raakt natuurlijk kant noch wal. Maar dat betekent nog niet dat mensen vanaf nu allemaal tegen hun wil moeten huisje-boompje-beestje-en in experimentele kubuswoningen.

 

[railway stick]

Het kan ook heel anders, hier een klein voorbeeld.

Je kunt ook helemaal van onderen beginnen, de boel omdraaien. Dat gebeurt op hele kleine schaal al in een klein dorp in Friesland, waar meestal alleen eigenwijze en kritische bewoners rondhangen. Maar op zo`n manier zet je een projectontwikkelaar wèl even buiten spel:

Uit de Leeuwarder Courant, 02-07-09,
`Families Easterlittens maken ZELF nieuwbouwplan - Een groep bewoners van Easterlittens (dorpje tussen Leeuwarden en Bolsward, RS), ontwikkelt zelf plannen voor nieuwbouw in hun dorp. De families trekken hierbij op met de gemeente en met dorpsbelang. Het komt in Friesland bijna niet voor dat een uitbreidingsproject door particulieren op poten wordt gezet, zonder dat hierbij een commerciële ontwikkelaar aan te pas komt.

Het gaat volgens voorzitter Tom Schuurman van dorpsbelang om een project van ongeveer zes huizen, `Maar misschien dat dit uitgebreid kan worden`. Waar die moeten komen te staan is nog niet helemaal duidelijk. Er zijn volgens Schuurman twee locaties in beeld, aan de noord- en zuidzijde van het dorp`.

/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=

Het zou mooi zijn, als dit kleine plan ook betrekking heeft op de uitvoering van de zes huizen, en dit kan misschien als pilot project uitgedragen worden naar grotere ontwikkelingen in de steden. Dus gewoon de mensen er helemaal bij betrekken als en nieuwbouw in hun omgeving wordt gebouwd. Trouwens, verder wel interessante discussie over het betrekken van mensen in de architectuur. Ik hoop dat zulke kritiek nog een keer iets oplevert!

 

[Sol]

Je kunt ook helemaal van onderen beginnen, de boel omdraaien. Dat gebeurt op hele kleine schaal al in een klein dorp in Friesland, waar meestal alleen eigenwijze en kritische bewoners rondhangen. Maar op zo`n manier zet je een projectontwikkelaar wèl even buiten spel:

Uit de Leeuwarder Courant, 02-07-09,
`Families Easterlittens maken ZELF nieuwbouwplan - Een groep bewoners van Easterlittens (dorpje tussen Leeuwarden en Bolsward, RS), ontwikkelt zelf plannen voor nieuwbouw in hun dorp. De families trekken hierbij op met de gemeente en met dorpsbelang. Het komt in Friesland bijna niet voor dat een uitbreidingsproject door particulieren op poten wordt gezet, zonder dat hierbij een commerciële ontwikkelaar aan te pas komt.

Het gaat volgens voorzitter Tom Schuurman van dorpsbelang om een project van ongeveer zes huizen, `Maar misschien dat dit uitgebreid kan worden`. Waar die moeten komen te staan is nog niet helemaal duidelijk. Er zijn volgens Schuurman twee locaties in beeld, aan de noord- en zuidzijde van het dorp`.

/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=/=

Het zou mooi zijn, als dit kleine plan ook betrekking heeft op de uitvoering van de zes huizen, en dit kan misschien als pilot project uitgedragen worden naar grotere ontwikkelingen in de steden. Dus gewoon de mensen er helemaal bij betrekken als en nieuwbouw in hun omgeving wordt gebouwd. Trouwens, verder wel interessante discussie over het betrekken van mensen in de architectuur. Ik hoop dat zulke kritiek nog een keer iets oplevert!

Ik zie ook graag dat mensen meer betrokken worden bij de architectuur in hun omgeving. Vergeet echter niet dat er al een hele vooruitgang is geboekt. Sinds projectontwikkelaars meer te vertellen hebben (dus sinds de jaren '90) wordt er beter naar de wens van de toekomstige bewoner gebouwd. Nu projectontwikkelaars moeilijk hun huizen kunnen slijten, mag je verwachten dat er nog beter naar de koper geluisterd gaat worden. Die ene garage die niet ingetekend staat, is nu bijvoorbeeld wel mogelijk.

 

[Errik]

De door velen gekoesterde tegenstelling tussen eigentijds, vooruitstrevend: modern enerzijds en ouderwets, behoudend: retro anderzijds vind ik vreselijk beperkt. Er is geen filosofische grondslag voor de claim van modernisten dat hun vormentaal het alleenrecht heeft op het predicaat 'eigentijds'.

 

[Grunnen]

Wellicht had er wel iets eigentijdser gestaan wat we nu met de zelfde ambitie nog meer hadden gewaardeerd, je weet het niet.

Maar er had even goed iets kunnen staan wat totaal niet gewaardeerd wordt.

Denk maar aan Amsterdam Zuidoost. Eerst bouwde men in de Bijlmer een vooruitstrevende supermoderne flatwijk, en daarna in Gaasperdam een bloemkoolwijk met rijtjeshuizen.

Wat is daarvan terecht gekomen? Met de rijtjeshuizen in de bloemkoolwijk waren de bewoners wel tevreden*, en Gaasperdam staat dan ook nog onveranderd overeind. Maar in de Bijlmerflats wilde men niet wonen (tot wel 25% leegstand) en die zijn dan ook grotendeels gesloopt en vervangen door - jawel - rijtjeshuizen.

En wat vonden architecten? Die vonden de bloemkoolwijken maar niks. Destijds noemden ze het "nieuwe eentonigheid" (Patijn) en "nieuwe truttigheid" (Weeber) en ook tegenwoordig vinden de zogenaamde experts het maar niks: "Combinatie van gezochte grilligheid, kleinschalige detaillering en zelfingenomen burgerlijkheid"*.

Ik vind dat een nogal arrogante opstelling. Uiteindelijk werken architecten, stedenbouwkundigen en planologen voor de samenleving. De "gewone man" is hun belangrijkste doelgroep. Die zou dus tevreden moeten zijn met het resultaat. Zeggen dat de "gewone man" je niet interesseert, of dat die er niks van snapt, vind ik arrogant en is omgekeerde-wereld-denken.

 

[Koen Acacia]

Wat je wél weet is natuurlijk wat er jaarlijks gesloopt wordt, en wanneer die woningen precies gebouwd werden. Ruim meer dan de helft van die sloopwoningen zijn gebouwd (ruim) na de tweede wereldoorlog.
En dat blijf ik toch vrij gek vinden, ook dat niemand zich daar druk over maakt. Stel je voor dat het in de auto-industrie normaal was dat auto's van voor WO2 "nou eenmaal" beter functioneerden dan die van daarna, of dat operaties die in de eerste helft van de twintigste eeuw werden uitgevoerd veel beter resultaat gaven dan die in de tweede helft? Dat zou toch gewoon niet gepikt worden?

In de auto-industrie, en de medische industrie, is er aantoonbaar sprake van vooruitgang, en vinden we het gewoon normaal dat auto's en operaties van nu echt duidelijk beter zijn dan die van 100 jaar geleden. Ook de goedkope shit van nu heeft nog steeds duidelijk betere prestaties, duurzaamheid, en noem het allemaal maar op, dan het peperdure werk van honderd jaar geleden. Binnen de architectuur geldt dat totaal niet, daar wordt het gemis van kwaliteitsgroei gewoon wegverklaard met nep-argumenten als gestegen arbeidskosten (gelden die dan niet voor auto's?), een tijdelijke dwaling waar we nu van terug zijn gekomen (is dat verdomme geen grof schandaal, en als dat al zo is: hoe weten we dan dat de huidige architectuur geen tijdelijke dwaling is?) en noem de smoesjes maar op allemaal.

De "modernistische "architectuur (was modernisme trouwens tien jaar geleden al niet totaal gedateerd in iedere andere sector?) lift gewoon mee op technische verbeteringen in de bouw, maar kijkt zelf totaal niet naar verbeteringen. Het gaat er puur om een portefeuille op te bouwen rond de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie, en dingen als kwaliteit, tevredenheid van de bewoners, houdbaarheid, inpassing in de omgeving, kortom: dingen die er toe doen, is allemaal verschoven naar het tweede plan. Modernistische architectuur gaat om trends, en verder helemaal niks.

Betekent inderdaad dat je aan een gebouw kunt zien in welk decennium het gebouwd is. Klopt. So what?

 

[sergiogiorgini]

Ik hoop dat ik die tirade een beetje heb begrepen, maar het lijkt zo een redelijk goed punt.

Architectuur ontwikkelt zich op veel manieren — zodat we niet langer slaven kalkblokken langs de Nijl te hoeven laten slepen — maar er komt een punt waarop je toch moet beslissen of je de gevel groen of rood wilt schilderen, en dan wordt zoeken naar ecologische en technologische argumenten een beetje doelloos.