Pozostałości Polski na Białorusi
2181 - 2200 of 6122 Posts
Joined
·
6,024 Posts
Żuprany. Pomnik ku pamięci ks. R. Knobelsdorfa.
Na cmentarzu przykościelnym po prawej stronie obok muru usytuowane miejsce pochówku księdza proboszcza żuprańskiego, zamordowanego przez bolszewików w 1920r.
Na dwustopniowym postumencie postawiony pomnik w kształcie krzyża, wykonany z czerwonego granitu. U góry pomnika – wizerunek Chrystusa, pod nim symbol kapłaństwa. Niżej umieszczony portret księdza i wyryty napis:
Ś.P.
X. RYSZARD KNOBELSDORF
PROBOSZCZ ŻUPRAŃSKI
Zdanie : „ZAMORDOWANY PRZEZ BOLSZEWIKÓW” – usunięte
ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ
7 M. DN.20 – VIII – 1920 R. W 54 r. ŻYCIA
Niżej: REGUIESEAT IN PACE!
Całość otoczona kamiennymi słupkami, połączonymi łańcuchem.
Tragiczne wydarzenia z tego okresu opisuje Ks. Prof. Roman Dzwonkowski: W parafii Żuprany jej administrator i dziekan dekanatu Oszmiana ks. Ryszard Knobelsdorf po przyjęciu funkcji kapelana Samoobrony Wileńskiej, która powstała na zapleczu frontu bolszewickiego, został zdradzony i aresztowany. Przywiązany do wozu pieszo odbył drogę kilkuset kilometrów z Oszmiany do Białegostoku, gdzie go osadzono w więzieniu. 22 sierpnia 1920r., w czasie wycofywania się wojsk bolszewickich po klęsce pod Warszawą, został na skraju tego miasta zamordowany przez zakopanie żywcem w ziemi. Istnieje relacja, że przedtem wycięto mu krzyż na plecach i obcięto palec z pierścieniem prałackim. W 1924r. odbyły się ekshumacja i pogrzeb ks. Ryszarda Knobelsdorfa z udziałem Marszałka Józefa Piłsudskiego, którego był kuzynem. Pochowany został przy kościele parafialnym w Żupranach, obok rodziców – Wilhelma i Ludwiki z Klicperów. W następnych latach wzniesiono pomnik ku jego czci. W przeddzień wejścia wojsk sowieckich na Wileńszczyznę we wrześniu 1939 r. jedna z parafianek w celu ocalenia pomnika przed zniszczeniem usunęła napis w języku polskim, upamiętniający śmierć księdza z rąk bolszewików…
Przez dłuższy czas mogiłą księdza opiekowała się Tekla Stankowska, mieszkanka wsi Kleje. Obecnie mogiła znajduje się pod opieką parafian.
źródło: https://www.flickr.com/photos/polandmfa/7309129832
Cmentarz katolicki w Żupranach.
Mogiła Franciszka Bohuszewicza.
Na cmentarzu przykościelnym po prawej stronie obok muru usytuowane miejsce pochówku księdza proboszcza żuprańskiego, zamordowanego przez bolszewików w 1920r.
Na dwustopniowym postumencie postawiony pomnik w kształcie krzyża, wykonany z czerwonego granitu. U góry pomnika – wizerunek Chrystusa, pod nim symbol kapłaństwa. Niżej umieszczony portret księdza i wyryty napis:
Ś.P.
X. RYSZARD KNOBELSDORF
PROBOSZCZ ŻUPRAŃSKI
Zdanie : „ZAMORDOWANY PRZEZ BOLSZEWIKÓW” – usunięte
ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ
7 M. DN.20 – VIII – 1920 R. W 54 r. ŻYCIA
Niżej: REGUIESEAT IN PACE!
Całość otoczona kamiennymi słupkami, połączonymi łańcuchem.
Tragiczne wydarzenia z tego okresu opisuje Ks. Prof. Roman Dzwonkowski: W parafii Żuprany jej administrator i dziekan dekanatu Oszmiana ks. Ryszard Knobelsdorf po przyjęciu funkcji kapelana Samoobrony Wileńskiej, która powstała na zapleczu frontu bolszewickiego, został zdradzony i aresztowany. Przywiązany do wozu pieszo odbył drogę kilkuset kilometrów z Oszmiany do Białegostoku, gdzie go osadzono w więzieniu. 22 sierpnia 1920r., w czasie wycofywania się wojsk bolszewickich po klęsce pod Warszawą, został na skraju tego miasta zamordowany przez zakopanie żywcem w ziemi. Istnieje relacja, że przedtem wycięto mu krzyż na plecach i obcięto palec z pierścieniem prałackim. W 1924r. odbyły się ekshumacja i pogrzeb ks. Ryszarda Knobelsdorfa z udziałem Marszałka Józefa Piłsudskiego, którego był kuzynem. Pochowany został przy kościele parafialnym w Żupranach, obok rodziców – Wilhelma i Ludwiki z Klicperów. W następnych latach wzniesiono pomnik ku jego czci. W przeddzień wejścia wojsk sowieckich na Wileńszczyznę we wrześniu 1939 r. jedna z parafianek w celu ocalenia pomnika przed zniszczeniem usunęła napis w języku polskim, upamiętniający śmierć księdza z rąk bolszewików…
Przez dłuższy czas mogiłą księdza opiekowała się Tekla Stankowska, mieszkanka wsi Kleje. Obecnie mogiła znajduje się pod opieką parafian.
źródło: https://www.flickr.com/photos/polandmfa/7309129832
Cmentarz katolicki w Żupranach.
Mogiła Franciszka Bohuszewicza.
Joined
·
6,024 Posts
Horodniki, obwód Grodno, rejon Oszmiana; do 1939 r. województwo wileńskie, powiat oszmiański, gmina Graużyszki
Horodniki na mapie WIG z 1935 r.
Położenie na białoruskiej mapie
Tablica z nazwą miejscowości.
Kaplica cmentarna i nagrobek Jędrzeja Śniadeckiego.
Widok drewnianej kaplicy z sygnaturką; z lewej strony nagrobek w formie urny na postumencie. Dat.: 21 Maja 1876. Napis: Horodniki; Grób Jędrzeja Śniadeckiego ur. 30 Listopad. 1768 umarł 29 Kwiet. [12 maja] 1838. w Wilnie. Kaz. Szymanowski; napis na podkładzie: Bołtup - Cmentarz Horodniki G. Wileńska; napis na kartce doklejonej do podkładu: Bołtup Guber. Wileńska. Niegdyś własność sławnego profesora Doktora i pisarza Jędrzeja Śniadeckiego urodzonego w Żninie 30 List. r. 1768 zmarłego w Wilnie 11 [!] Maja 1838. Na mogiłkach tutejszych znajduje się Jego grobowiec - Obecnie własność wnuka Jego - Jędrzeja Śniadeckiego.
1876. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,5 x 28,5 cm.
Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 3981. (Teka Wileńska).
![]()
29.05.2008
Horodniki na mapie WIG z 1935 r.
Położenie na białoruskiej mapie
Tablica z nazwą miejscowości.
Kaplica cmentarna i nagrobek Jędrzeja Śniadeckiego.
Widok drewnianej kaplicy z sygnaturką; z lewej strony nagrobek w formie urny na postumencie. Dat.: 21 Maja 1876. Napis: Horodniki; Grób Jędrzeja Śniadeckiego ur. 30 Listopad. 1768 umarł 29 Kwiet. [12 maja] 1838. w Wilnie. Kaz. Szymanowski; napis na podkładzie: Bołtup - Cmentarz Horodniki G. Wileńska; napis na kartce doklejonej do podkładu: Bołtup Guber. Wileńska. Niegdyś własność sławnego profesora Doktora i pisarza Jędrzeja Śniadeckiego urodzonego w Żninie 30 List. r. 1768 zmarłego w Wilnie 11 [!] Maja 1838. Na mogiłkach tutejszych znajduje się Jego grobowiec - Obecnie własność wnuka Jego - Jędrzeja Śniadeckiego.
1876. Rys. ołówkiem podmalowany akwarelą. 19,5 x 28,5 cm.
Muzeum Narodowe, Kraków. III-r.a. 3981. (Teka Wileńska).
29.05.2008
Joined
·
6,024 Posts
Jędrzej Śniadecki (ur. 30 listopada 1768 koło Żnina, zm. 11 maja 1838 w Wilnie) – polski lekarz, biolog, chemik i filozof.
Wykształcenie średnie zdobywał w Gimnazjum w Trzemesznie. Był profesorem chemii i medycyny w Szkole Głównej Wielkiego Księstwa Litewskiego (w 1803 r. przekształconej w Uniwersytet Wileński) i Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie. W latach 1806-1836 był prezesem Towarzystwa Naukowego Lekarskiego.
Pracował nad teorią procesów rozpuszczania. Odkrył ruten (nazwany przez niego westem w pracy Rozprawa o nowym metalu w surowej platynie odkrytym, 1808), odkrycie nie zostało jednak oficjalnie potwierdzone. Do fundamentalnych osiągnięć Jędrzeja Śniadeckiego na polu nauki należy opracowanie zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie przyjętej terminologii chemicznej na świecie, pokutowała w podręcznikach chemii aż do końca lat 70. XX w. i do dzisiaj jest obecna w nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem, siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich.
W roku 1822, Śniadecki jako pierwszy, opisał metodę leczenia krzywicy za pomocą zwiększonej ekspozycji na światło słoneczne (co powoduje endogenną produkcję witaminy D w skórze)[1].
Śniadecki był też promotorem higieny i dietetyki oraz pionierem wychowania fizycznego w Polsce.
Jędrzej Śniadecki był bratem Jana Śniadeckiego i ojcem Ludwiki Śniadeckiej.
Jędrzej Śniadecki jest autorem oryginalnej i nowatorskiej pracy pt "Teoria jestestw organicznych" wydanej w 1804 roku, w której opisuje wyjątkową cechę organizmów żywych jaką jest ciągła przemiana materii.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Jędrzej_Śniadecki
![]()
![]()
źródło: http://www.kresy.pl
Wykształcenie średnie zdobywał w Gimnazjum w Trzemesznie. Był profesorem chemii i medycyny w Szkole Głównej Wielkiego Księstwa Litewskiego (w 1803 r. przekształconej w Uniwersytet Wileński) i Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie. W latach 1806-1836 był prezesem Towarzystwa Naukowego Lekarskiego.
Pracował nad teorią procesów rozpuszczania. Odkrył ruten (nazwany przez niego westem w pracy Rozprawa o nowym metalu w surowej platynie odkrytym, 1808), odkrycie nie zostało jednak oficjalnie potwierdzone. Do fundamentalnych osiągnięć Jędrzeja Śniadeckiego na polu nauki należy opracowanie zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie przyjętej terminologii chemicznej na świecie, pokutowała w podręcznikach chemii aż do końca lat 70. XX w. i do dzisiaj jest obecna w nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem, siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich.
W roku 1822, Śniadecki jako pierwszy, opisał metodę leczenia krzywicy za pomocą zwiększonej ekspozycji na światło słoneczne (co powoduje endogenną produkcję witaminy D w skórze)[1].
Śniadecki był też promotorem higieny i dietetyki oraz pionierem wychowania fizycznego w Polsce.
Jędrzej Śniadecki był bratem Jana Śniadeckiego i ojcem Ludwiki Śniadeckiej.
Jędrzej Śniadecki jest autorem oryginalnej i nowatorskiej pracy pt "Teoria jestestw organicznych" wydanej w 1804 roku, w której opisuje wyjątkową cechę organizmów żywych jaką jest ciągła przemiana materii.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Jędrzej_Śniadecki
źródło: http://www.kresy.pl
Joined
·
2,038 Posts
Joined
·
6,024 Posts
Dzięki!Wpisałem imię i nazwisko księdza w google i wyszło,że został zamęczony w Białymstoku,mówiąc prawdę nie skojarzyłem tego.
Knobelsdorf Ryszard (1866 1899 1920). Należał do diec. wileńskiej. W 1908 był administratorem kościoła w Słonimiu. W r. nast. objął administrację par. Żuprany. W 1920, jako proboszcz tej parafii i dziekan oszmiański, przyjął funkcję kapelana Samoobrony Wileńskiej, która powstała na zapleczu frontu bolsz. Został zdradzony i aresztowany. Przywiązany do wozu, pieszo odbył drogę z Oszmiany do Białegostoku, gdzie został osadzony w więzieniu. 22.08.1920, w czasie wycofywania się wojsk bolsz. po klęsce pod Warszawą, został na skraju tego miasta zamordowany przez zakopanie żywcem w ziemi. Istnieje relacja, że przedtem wycięto mu krzyż na plecach i obcięto palec z pierścieniem prałackim. W 1924 odbyła się ekshumacja i pogrzeb z udziałem marszałka Józefa Piłsudskiego, którego był kuzynem. Pochowany został przy kościele par. w Żupranach obok rodziców, Wilhelma i Ludwiki z Klicperów. W latach nast. wzniesiono pomnik ku jego czci. W przededniu wejścia wojsk sow. we wrześniu 1939 jedna z parafianek w celu ocalenia pomnika przed zniszczeniem usunęła napis w języku pol., upamiętniający śmierć ks. Knobelsdorfa z rąk bolszewików. Pomnik zachował się do chwili obecnej (1996). W 1995 grupa parafian obchodziła w Żupranach 75. rocznicę śmierci ks. Knobelsdorfa. Źródła: [98, s. 13]; [156: 1908-1914]; [275].
Miejsce męczęńskiej śmierci księdza i innych osób w Białymstoku,upamiętnione pomnikiem.
Przywiązany do wozu, pieszo odbył drogę z Oszmiany do Białegostoku, gdzie został osadzony w więzieniu. 22.08.1920, w czasie wycofywania się wojsk bolsz. po klęsce pod Warszawą, został na skraju tego miasta zamordowany przez zakopanie żywcem w ziemi. Istnieje relacja, że przedtem wycięto mu krzyż na plecach i obcięto palec z pierścieniem prałackim.
^^
Joined
·
6,024 Posts
źródło: http://www.kresy.pl
Kaplica grobowa Śniadeckich z 1864 roku.
Kilka fotek z wnętrza kaplicy.
źródło:www.globus.tut.by
Wszystkie zdjęcia wykonał:А. Дыбовский, январь 2005 г.
Zejście do krypty
Joined
·
6,024 Posts
Dzięki!
Joined
·
6,024 Posts
Oszmiana, obwód Grodno, rejon Oszmiana; do 1939 r. województwo wileńskie, powiat oszmiański, gmina Oszmiana
Oszmiana na mapie WIG z 1935 r.
Położenie na białoruskiej mapie
Tablica z nazwą miejscowosci
Oszmiana (biał. Ашмяны, Ašmiany, lit. Ašmena, ros. Ошмяны, Oszmiany), z języka litewskiego znaczy tyle co "ostrze" - jedna z najstarszych osad na Litwie nad rzeką Oszmianką. Obecnie położona w północno-zachodniej części Białorusi w obwodzie Grodzieńskim, na Garbie Oszmiańskim, niedaleko granicy z Litwą. Po I wojnie światowej ponownie w Polsce. 1945-1991 w Białoruskiej SRR. Siedziba powiatu. 16 tys. mieszkańców (2000). Miasto posiada przemysł spożywczy; węzeł drogowy. Działa tu muzeum i Dom Polski.
Oszmiana otrzymała herb miejski w 1792 r. od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Tarcza herbowa jest trójdzielna – dwa pola równoległe do siebie i trzecie pomiędzy nimi. W prawym polu przedstawiono tarczę, w lewym rękę trzymającą szalę, a w polu pomiędzy nimi widnieje Ciołek – herb Poniatowskich.
http://img220.imageshack.us/img220/2274/coatofarmsashmiany1792tc3.png
Herb Oszmiany, nadany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego 1792.obecnie jest inny.
Historia Oszmiany jest długa i bogata. Już w XI w. kronikarze zapisali, że w 1040 r. w okolice Oszmiany dotarła wyprawa księcia kijowskiego Jarosława Mądrego. Oszmiana była wtedy grodem związanym z księstwem połockim. Pod koniec XIII w. została przyłączona do Wielkiego Księstwa Litewskiego, o czym wzmiankuje "Kronika Litewska i Żmudzka" w 1341 r. Najazd krzyżacki z lat 1384-1385 doprowadził do zniszczenia Oszmiany i jej okolic. Kolejny najazd z 1402 r. zakończył się klęską Krzyżaków. Oszmiana się obroniła a rozbici Krzyżacy wycofali się do Miednik.
Od 1413 r. gród znajdował się już w województwie wileńskim. W 1432 r. Zygmunt Kiejstutowicz wyznaczony przez Jagiełłę do sprawowania władzy na Litwie stoczył tu bitwę z Świdrygiełłą roszczącym sobie prawo do władzy i spiskującego z Krzyżakami. Od tej pory Oszmiana stała się rezydencją Wielkich Książąt Litewskich. Dzięki posiadaniu dworu książęcego gród rozbudował się w znaczące miasto.
W 1519 Oszmiana ponownie została zniszczona, tym razem w wyniku ataku wojsk moskiewskich. W 1537 jej mieszkańcy otrzymali przywileje handlowe i targowe, które w 1683 r. jeszcze raz potwierdził król Jan III Sobieski. Gdy po najeździe moskiewskim dźwignięto miasto z ruiny, otrzymało ono w 1566 r. magdeburskie prawa miejskie. W tym czasie w mieście powstał zbór kalwiński z fundacji Mikołaja Radziwiłła ("Rudego").
Podczas najazdów nawiedzających Oszmianę, zaginęły przywileje lokacyjne. Na prośbę burmistrza i rajców miejskich król Stanisław August Poniatowski uznał to miasto za "miejsce przyzwoite dla sądów i sejmików, za miasto wolne i niepodlegające żadnej innej administracji, prócz swego magistratu", wydając w 1792 r. w Warszawie przywilej revonationis. W tym samym czasie miasto uzyskało herb miejski.
W 1795 r. podczas rozbiorów miasto znalazło się pod władztwem rosyjskim. W czasie powstania listopadowego miasto zostało opanowane przez oddziały powstańcze pod dowództwem pułkownika Karola hr. Przeździeckiego i dominikanina x. Jasińskiego złożone z mieszkańców Oszmiany. 15 kwietnia 1831 r., podczas odbijania Oszmiany z rąk polskich, 1500-osobowa rosyjska ekspedycja karna z Wilna pod dowództwem pułkownika Wierszilina starła się z kilkudzięsięcioosobowym oddziałem powstańczym pod dowództwem Stelnickiego, stanowiącym tylną straż oddziału Przeździeckiego, który wycofał się do Puszczy Nalibockiej. W tym czasie wojska rosyjskie spaliły miasto i dokonały rzezi mieszkańców. W kościele dominikańskim zamordowano 500 osób, m.in. kobiety, dzieci i kapłana sprawującego nabożeństwo. Na starym cmentarzu w Oszmianie znajduje się jeszcze jeden dowód bohaterstwa i patriotyzmu jej mieszkańców. Znajdują się tam mogiły polskich żołnierzy poległych w 1920 r. w walce z bolszewikami, a także wspólny grób 57 Polaków zamordowanych przez NKWD w nocy z 23 na 24 czerwca 1941 w tutejszych więzieniach oraz pod Oszmianą, na wzgórzu "Kalniak" znajdującym się między kombinatem mięsnym a starym cmentarzem katolickim. W 1912 r. tutejsza gmina żydowska wzniosła w Oszmianie murowaną synagogę. Obecnie urządzony jest w niej magazyn.
II Rzeczpospolita
Miasto powiatowe w województwie wileńskim Zarząd miejski: burmistrz: Józef Staniewicz, wice-burmistrz Abram Strugacz. Budżet wykonany w roku 1938/1939: wpływy 162.537.39 złotych, wydatki 149.793.20 złotych. Elektr., szpital, telef. Banki i instytucje oszczędnościowo-kredytowe: K.K.O., Bank Spółdzielczy, Żydowski Bank Ludowy. Zakład przemysłowy zatrudniający 100 ludzi - 1. Kościół rzymsko-katolicki - 1, cerkiew prawosławna - 1, synagoga - 1. Przedszkole - 1, szkoła powszechna publiczna - 1,gimnazjum ogólnokształcące państwowe - 1, szkoła dokształcająca - 1. Instytucje opieki społecznej: stacja opieki nad matką i dzieckiem. Kinoteatr -1, biblioteki - 3 (2 polskie, 1 niepolska), czytelnia - 1.
"Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1939" Warszawa Polska Agencja Telegraficzna
Znane osoby związane z miastem i jego okolicami
Aleksander Achmatowicz (1865-1944), prawnik, senator RP
Osman Achmatowicz (1899-1988), chemik
Karol Olgierd Borchardt (1905-1986), pisarz i marynarz, kapitan żeglugi wielkiej
Tadeusz Borkowski (1922-2001), wikariusz generalny diecezji warmińskiej
Szymon Budny (1550-1593), pastor ariański, tłumacz Biblii, pisarz
Jan Nepomucen Deszkiewicz-Kundzicz (1796-1869), ksiądz, magister teologii
Edmund Dzierżyński (1838-1882), nauczyciel, kawaler Orderu św. Anny
Antoni Gołubiew (1907-1979), pisarz, publicysta
Irena Górska-Damięcka (1910-2008), aktorka
Walerian Holak (1881-1948), ksiądz, proboszcz i dziekan oszmiański
Czesław Jankowski (1857-1929), poeta, publicysta
Wiesław Johann (ur. 1939), prawnik i dziennikarz
Franciszek Kowzan (1843-1922), poeta, powstaniec styczniowy
Antoni Łokuciewski (1895-1941), marszałek sejmu Litwy Środkowej, dyrektor Gimnazjum w Oszmianie
Witold Łokuciewski (1917-1990), as myśliwski, ostatni dowódca dywizjonu 303
Zew Wawa Morejno (1916-2002), Naczelny Rabin Polski
Antoni Edward Odyniec (1804-1885), poeta, pamiętnikarz, tłumacz
Giedymin Pilecki (1903-1967), kapelan Armii Krajowej
Mieczysław Pimpicki (1913-2008), chirurg, pionier medycyny sportowej, oficer Armii Krajowej
Karol hr. Przeździecki (1782-1832), pułkownik, dowódca 21 pułk piechoty Księstwa Warszawskiego, dziedzic Smorgoń
Ferdynand Ruszczyc (1870-1936), malarz, grafik, rysownik, scenograf, pedagog
Jakub Saphir (1822-1866), rabin, podróżnik
Napoleon Siemaszko (1907-1993), polityk narodowej demokracji
Jan Sienkiewicz (ur. 1955), działacz mniejszości polskiej na Litwie, poseł na Sejm Litwy
Michał Sopoćko (1888-1975), ksiądz, spowiednik św. Faustyny Kowalskiej
Eugeniusz Get-Stankiewicz (ur. 1942), artysta grafik
Jan Śniadecki (1756-1830), astronom, matematyk
Jędrzej Śniadecki (1768-1838), lekarz, biolog, chemik, filozof
Wojciech Tabor (ok. 1453-1507), biskup wileński
Witold Urbanowicz (ur. 1931), malarz
Lucjan Żeligowski (1865-1947), generał broni, polski dowódca wojskowy
na podstawie:http://pl.wikipedia.org/wiki/Oszmiana
Oszmiana na mapie WIG z 1935 r.
Położenie na białoruskiej mapie
Tablica z nazwą miejscowosci
Oszmiana (biał. Ашмяны, Ašmiany, lit. Ašmena, ros. Ошмяны, Oszmiany), z języka litewskiego znaczy tyle co "ostrze" - jedna z najstarszych osad na Litwie nad rzeką Oszmianką. Obecnie położona w północno-zachodniej części Białorusi w obwodzie Grodzieńskim, na Garbie Oszmiańskim, niedaleko granicy z Litwą. Po I wojnie światowej ponownie w Polsce. 1945-1991 w Białoruskiej SRR. Siedziba powiatu. 16 tys. mieszkańców (2000). Miasto posiada przemysł spożywczy; węzeł drogowy. Działa tu muzeum i Dom Polski.
Oszmiana otrzymała herb miejski w 1792 r. od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Tarcza herbowa jest trójdzielna – dwa pola równoległe do siebie i trzecie pomiędzy nimi. W prawym polu przedstawiono tarczę, w lewym rękę trzymającą szalę, a w polu pomiędzy nimi widnieje Ciołek – herb Poniatowskich.
http://img220.imageshack.us/img220/2274/coatofarmsashmiany1792tc3.png
Herb Oszmiany, nadany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego 1792.obecnie jest inny.
Historia Oszmiany jest długa i bogata. Już w XI w. kronikarze zapisali, że w 1040 r. w okolice Oszmiany dotarła wyprawa księcia kijowskiego Jarosława Mądrego. Oszmiana była wtedy grodem związanym z księstwem połockim. Pod koniec XIII w. została przyłączona do Wielkiego Księstwa Litewskiego, o czym wzmiankuje "Kronika Litewska i Żmudzka" w 1341 r. Najazd krzyżacki z lat 1384-1385 doprowadził do zniszczenia Oszmiany i jej okolic. Kolejny najazd z 1402 r. zakończył się klęską Krzyżaków. Oszmiana się obroniła a rozbici Krzyżacy wycofali się do Miednik.
Od 1413 r. gród znajdował się już w województwie wileńskim. W 1432 r. Zygmunt Kiejstutowicz wyznaczony przez Jagiełłę do sprawowania władzy na Litwie stoczył tu bitwę z Świdrygiełłą roszczącym sobie prawo do władzy i spiskującego z Krzyżakami. Od tej pory Oszmiana stała się rezydencją Wielkich Książąt Litewskich. Dzięki posiadaniu dworu książęcego gród rozbudował się w znaczące miasto.
W 1519 Oszmiana ponownie została zniszczona, tym razem w wyniku ataku wojsk moskiewskich. W 1537 jej mieszkańcy otrzymali przywileje handlowe i targowe, które w 1683 r. jeszcze raz potwierdził król Jan III Sobieski. Gdy po najeździe moskiewskim dźwignięto miasto z ruiny, otrzymało ono w 1566 r. magdeburskie prawa miejskie. W tym czasie w mieście powstał zbór kalwiński z fundacji Mikołaja Radziwiłła ("Rudego").
Podczas najazdów nawiedzających Oszmianę, zaginęły przywileje lokacyjne. Na prośbę burmistrza i rajców miejskich król Stanisław August Poniatowski uznał to miasto za "miejsce przyzwoite dla sądów i sejmików, za miasto wolne i niepodlegające żadnej innej administracji, prócz swego magistratu", wydając w 1792 r. w Warszawie przywilej revonationis. W tym samym czasie miasto uzyskało herb miejski.
W 1795 r. podczas rozbiorów miasto znalazło się pod władztwem rosyjskim. W czasie powstania listopadowego miasto zostało opanowane przez oddziały powstańcze pod dowództwem pułkownika Karola hr. Przeździeckiego i dominikanina x. Jasińskiego złożone z mieszkańców Oszmiany. 15 kwietnia 1831 r., podczas odbijania Oszmiany z rąk polskich, 1500-osobowa rosyjska ekspedycja karna z Wilna pod dowództwem pułkownika Wierszilina starła się z kilkudzięsięcioosobowym oddziałem powstańczym pod dowództwem Stelnickiego, stanowiącym tylną straż oddziału Przeździeckiego, który wycofał się do Puszczy Nalibockiej. W tym czasie wojska rosyjskie spaliły miasto i dokonały rzezi mieszkańców. W kościele dominikańskim zamordowano 500 osób, m.in. kobiety, dzieci i kapłana sprawującego nabożeństwo. Na starym cmentarzu w Oszmianie znajduje się jeszcze jeden dowód bohaterstwa i patriotyzmu jej mieszkańców. Znajdują się tam mogiły polskich żołnierzy poległych w 1920 r. w walce z bolszewikami, a także wspólny grób 57 Polaków zamordowanych przez NKWD w nocy z 23 na 24 czerwca 1941 w tutejszych więzieniach oraz pod Oszmianą, na wzgórzu "Kalniak" znajdującym się między kombinatem mięsnym a starym cmentarzem katolickim. W 1912 r. tutejsza gmina żydowska wzniosła w Oszmianie murowaną synagogę. Obecnie urządzony jest w niej magazyn.
II Rzeczpospolita
Miasto powiatowe w województwie wileńskim Zarząd miejski: burmistrz: Józef Staniewicz, wice-burmistrz Abram Strugacz. Budżet wykonany w roku 1938/1939: wpływy 162.537.39 złotych, wydatki 149.793.20 złotych. Elektr., szpital, telef. Banki i instytucje oszczędnościowo-kredytowe: K.K.O., Bank Spółdzielczy, Żydowski Bank Ludowy. Zakład przemysłowy zatrudniający 100 ludzi - 1. Kościół rzymsko-katolicki - 1, cerkiew prawosławna - 1, synagoga - 1. Przedszkole - 1, szkoła powszechna publiczna - 1,gimnazjum ogólnokształcące państwowe - 1, szkoła dokształcająca - 1. Instytucje opieki społecznej: stacja opieki nad matką i dzieckiem. Kinoteatr -1, biblioteki - 3 (2 polskie, 1 niepolska), czytelnia - 1.
"Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1939" Warszawa Polska Agencja Telegraficzna
Znane osoby związane z miastem i jego okolicami
Aleksander Achmatowicz (1865-1944), prawnik, senator RP
Osman Achmatowicz (1899-1988), chemik
Karol Olgierd Borchardt (1905-1986), pisarz i marynarz, kapitan żeglugi wielkiej
Tadeusz Borkowski (1922-2001), wikariusz generalny diecezji warmińskiej
Szymon Budny (1550-1593), pastor ariański, tłumacz Biblii, pisarz
Jan Nepomucen Deszkiewicz-Kundzicz (1796-1869), ksiądz, magister teologii
Edmund Dzierżyński (1838-1882), nauczyciel, kawaler Orderu św. Anny
Antoni Gołubiew (1907-1979), pisarz, publicysta
Irena Górska-Damięcka (1910-2008), aktorka
Walerian Holak (1881-1948), ksiądz, proboszcz i dziekan oszmiański
Czesław Jankowski (1857-1929), poeta, publicysta
Wiesław Johann (ur. 1939), prawnik i dziennikarz
Franciszek Kowzan (1843-1922), poeta, powstaniec styczniowy
Antoni Łokuciewski (1895-1941), marszałek sejmu Litwy Środkowej, dyrektor Gimnazjum w Oszmianie
Witold Łokuciewski (1917-1990), as myśliwski, ostatni dowódca dywizjonu 303
Zew Wawa Morejno (1916-2002), Naczelny Rabin Polski
Antoni Edward Odyniec (1804-1885), poeta, pamiętnikarz, tłumacz
Giedymin Pilecki (1903-1967), kapelan Armii Krajowej
Mieczysław Pimpicki (1913-2008), chirurg, pionier medycyny sportowej, oficer Armii Krajowej
Karol hr. Przeździecki (1782-1832), pułkownik, dowódca 21 pułk piechoty Księstwa Warszawskiego, dziedzic Smorgoń
Ferdynand Ruszczyc (1870-1936), malarz, grafik, rysownik, scenograf, pedagog
Jakub Saphir (1822-1866), rabin, podróżnik
Napoleon Siemaszko (1907-1993), polityk narodowej demokracji
Jan Sienkiewicz (ur. 1955), działacz mniejszości polskiej na Litwie, poseł na Sejm Litwy
Michał Sopoćko (1888-1975), ksiądz, spowiednik św. Faustyny Kowalskiej
Eugeniusz Get-Stankiewicz (ur. 1942), artysta grafik
Jan Śniadecki (1756-1830), astronom, matematyk
Jędrzej Śniadecki (1768-1838), lekarz, biolog, chemik, filozof
Wojciech Tabor (ok. 1453-1507), biskup wileński
Witold Urbanowicz (ur. 1931), malarz
Lucjan Żeligowski (1865-1947), generał broni, polski dowódca wojskowy
na podstawie:http://pl.wikipedia.org/wiki/Oszmiana
Joined
·
6,024 Posts
Kościół
Parafia w Oszmianie założona przez Jagiełłę jeszcze podczas chrystianizacji Litwy jest jedną z najstarszych na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1505 r. część miasta tzw. Stara Oszmiana została przekazana zakonowi franciszkanów przez króla Aleksandra Jagiellończyka. Z jego fundacji stanął tam drewniany klasztor franciszkanów i murowany kościół, zniszczony w czasie potopu szwedzkiego. Odbudowa kościoła okazała się możliwa dzięki pieniądzom z zapisu testamentowego biskupa wileńskiego, którym w tym czasie był Jan K. Dowgiałło Zawisza. W 1667 r. w Oszmianie pojawia się drugi kościół. Stało się to dzięki fundacji Andrzeja i Doroty Poczobuttów, którzy sprowadzili do miasta dominikanów i zbudowali im klasztor oraz drewniany kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej. Gdy w 1850 r. zakon został skasowany, kościół przeniesiono na cmentarz parafialny, gdzie pełnił rolę kaplicy cmentarnej, a w jego dawnym miejscu w 1872 r. wybudowano cerkiew.
^^
Kościół św. Michała Archanioła i nieistniejące już dziś kramy kupieckie na pl. Kościuszki. Lata 1925-1934 źródło: http://fotopolska.eu/502297,foto.html
^^
Kościół św. Michała Archanioła. Przed świątynią, pierwszy z lewej stoi proboszcz, ks. dziekan Walerian Holak (1881-1948). Fotografia pochodzi z albumu przedstawiającego świątynie dekanatu oszmiańskiego. 1930 źródło: http://fotopolska.eu/502363,foto.html
^^
Kościół św. Michała Archanioła. 1930 źródło: http://fotopolska.eu/512151,foto.html
Obecny murowany kościół pw. św. Michała Archanioła powstał w latach 1900-1906 ze składek wiernych. Kościół ten zaprojektował architekt Wacław Michniewicz, w stylu baroku wileńskiego. Kościół jest trójnawowy, posiada dwie wieże. W 1950 r. władze komunistyczne zamknęły kościół i urządziły w nim magazyn lnu. Niestety wybuchł pożar i len spłonął. Później w kościele urządzono fabrykę urządzeń plastycznych. W środku zbudowano dwa piętra. Gdy w 1991 r. kościół został zwrócony wiernym, od razu wydzielono jedną nawę i zaczęto odprawiać w niej msze, dopiero później wzięto się za długotrwały remont, który był możliwy dzięki pracy parafian i księży salezjanów, którzy przejęli parafię. Mimo dewastacji kościoła, uratował się Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, umieszczony obecnie w bocznej nawie. W latach przedwojennych w tym kościele znajdowała się tablica upamiętniająca rzeź mieszkańców Oszmiany z 1831 r. oraz pocisk – wmurowany w bocznej nawie – którym wojsko carskie rozbiło drzwi do kościoła dominikańskiego.
Parafia w Oszmianie założona przez Jagiełłę jeszcze podczas chrystianizacji Litwy jest jedną z najstarszych na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1505 r. część miasta tzw. Stara Oszmiana została przekazana zakonowi franciszkanów przez króla Aleksandra Jagiellończyka. Z jego fundacji stanął tam drewniany klasztor franciszkanów i murowany kościół, zniszczony w czasie potopu szwedzkiego. Odbudowa kościoła okazała się możliwa dzięki pieniądzom z zapisu testamentowego biskupa wileńskiego, którym w tym czasie był Jan K. Dowgiałło Zawisza. W 1667 r. w Oszmianie pojawia się drugi kościół. Stało się to dzięki fundacji Andrzeja i Doroty Poczobuttów, którzy sprowadzili do miasta dominikanów i zbudowali im klasztor oraz drewniany kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej. Gdy w 1850 r. zakon został skasowany, kościół przeniesiono na cmentarz parafialny, gdzie pełnił rolę kaplicy cmentarnej, a w jego dawnym miejscu w 1872 r. wybudowano cerkiew.
^^
Kościół św. Michała Archanioła i nieistniejące już dziś kramy kupieckie na pl. Kościuszki. Lata 1925-1934 źródło: http://fotopolska.eu/502297,foto.html
^^
Kościół św. Michała Archanioła. Przed świątynią, pierwszy z lewej stoi proboszcz, ks. dziekan Walerian Holak (1881-1948). Fotografia pochodzi z albumu przedstawiającego świątynie dekanatu oszmiańskiego. 1930 źródło: http://fotopolska.eu/502363,foto.html
^^
Kościół św. Michała Archanioła. 1930 źródło: http://fotopolska.eu/512151,foto.html
Obecny murowany kościół pw. św. Michała Archanioła powstał w latach 1900-1906 ze składek wiernych. Kościół ten zaprojektował architekt Wacław Michniewicz, w stylu baroku wileńskiego. Kościół jest trójnawowy, posiada dwie wieże. W 1950 r. władze komunistyczne zamknęły kościół i urządziły w nim magazyn lnu. Niestety wybuchł pożar i len spłonął. Później w kościele urządzono fabrykę urządzeń plastycznych. W środku zbudowano dwa piętra. Gdy w 1991 r. kościół został zwrócony wiernym, od razu wydzielono jedną nawę i zaczęto odprawiać w niej msze, dopiero później wzięto się za długotrwały remont, który był możliwy dzięki pracy parafian i księży salezjanów, którzy przejęli parafię. Mimo dewastacji kościoła, uratował się Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, umieszczony obecnie w bocznej nawie. W latach przedwojennych w tym kościele znajdowała się tablica upamiętniająca rzeź mieszkańców Oszmiany z 1831 r. oraz pocisk – wmurowany w bocznej nawie – którym wojsko carskie rozbiło drzwi do kościoła dominikańskiego.
Joined
·
6,024 Posts
Kilka fotek z zeszłorocznej wizyty w Oszmianie.
Imprezka pod kościołem,z patriotycznymi pieśniami,nie powiem ładnie śpiewali.
OSZMIANA FESTYN 2007 08 26 CZ 1
OSZMIANA FESTYN 2007 08 26 CZ 2
Kwatera żołnierzy polskich na cmentarzu katolickim,w sumie teraz patrząc na te fotki,szkoda,że nie zaszedłem na cmentarz,była dużo ładniejsza pogoda i więcej fotek zrobiłbym z wojskowej części.
OSZMIANA CMENTARZ KWATERA POLSKA 1919 1920 R
Imprezka pod kościołem,z patriotycznymi pieśniami,nie powiem ładnie śpiewali.
OSZMIANA FESTYN 2007 08 26 CZ 1
OSZMIANA FESTYN 2007 08 26 CZ 2
Kwatera żołnierzy polskich na cmentarzu katolickim,w sumie teraz patrząc na te fotki,szkoda,że nie zaszedłem na cmentarz,była dużo ładniejsza pogoda i więcej fotek zrobiłbym z wojskowej części.
OSZMIANA CMENTARZ KWATERA POLSKA 1919 1920 R
Joined
·
6,024 Posts
Z tymi pozostałościami na Ukrainie,to nie głupi pomysł,myslałem kiedyś o tym.Ale to już pole do popisu np. dla kogoś z Lublina lub okolic.Z tamtego rejonu jest bliziutko na Ukrainę,nie ma wiz..Same plusy,słyszałem,że są kolejki na granicy,to prawda,dalej tak jest?
2181 - 2200 of 6122 Posts
Join the discussion
