Historia tras europejskich w kontekście Słowacji, Polski (Krakowa!!!

) i Węgier (Budapesztu!!!

)
Szkieletem wszystkich dróg w Polsce są droga nr 1 i nr 2 dzieląca Polskę na pół w osi Pł-Pd i W-Z. Tak było jest i będzie.
Pierwszy system numeracji tras europejskich został wprowadzony w 1950 roku. Oznakowanie tras europejskich w
Polsce zaczęto wprowadzać ok. 1962. W Polsce było to 11 tras w tym min (wikipedia, hasło trasa europejska):
- E 7 Warszawa – Radom – Kielce – Kraków – Bielsko-Biała – Cieszyn (fragment trasy: Warszawa – Brno – Wiedeń – Rzym)
- E 16 Cieszyn – Żory – Katowice – Piotrków Trybunalski – Łódź – Toruń – Grudziądz – Gdynia (fragment trasy: Bratysława – Katowice – Łódź – Gdynia)
1. Lata 1962-1985
Na południe od Krakowa jedyną drogą międzynarodową na Słowacji w kierunku Pł-Pd była droga E16 Katowice-Cieszyn-Żylina-Bratysława
BDI wówczas stanowiła fragment drogi międzynarodowej Warszawa–Kraków–Bielsko-Biała–Cieszyn–Brno–Wiedeń–Rzym.
Drogi przez Chyżne i tym bardziej przez Zwardoń były popierdółkami. Dlaczego tak było? Wytłumaczenie jest proste. Człowiek musiał się dostosować do tego co natura stworzyła a więc do gór i rzek a w zasadzie 2-giej co do wielkości rzeki Europy Dunaju. Przeprawy przez Dunaj były gółwnie przy największych miastach a więc w Wiedniu, Bratysławie i w Budapeszcie. Do tych miejsc docierały samochody z północy ale na północ były góry i okazało się że jedynym dogodnym miejscem na przejście przez Karpaty jest Cieszyn kumulujący dwie drogi międzynarodowe E16 do Bratysławy i E7 do Wiednia.
Mapa z 1963r. (
NAKI maps):
2. Rok 1985
Obecny system numeracji tras europejskich zaczęto wprowadzać w 1985 według nowego systemu. Rząd Polski podpisał Umowę o głównych drogach ruchu międzynarodowego 14 września 1984. Została ona ratyfikowana 29 stycznia 1985 i opublikowana w Dzienniku Ustaw 11 marca 1985 (Dz.U. z 1985 r. nr 10, poz. 35). W Polsce dalej było to 11 tras w tym min (wikipedia, hasło trasa europejska):
- E 69 Warszawa – Katowice – Czeski Cieszyn – Bratysława – Wiedeń
- E 460 Brno – Ołomuniec – Czeski Cieszyn – Kraków.
3. Lata 1985-1993 (powstanie Słowacji)
Wkrótce po ratyfikacji umowy przez Polskę z 14 września 1984, jeszcze w 1985 w przebiegających przez Polskę trasach zaszło 7 zmian w tym:
- dodano trasę E 77 (na terenie Polski po dotychczasowej trasie E75) Gdańsk – Kraków – Budapeszt.
Jest to początek istnienie międzynarodowego Chyżnego i międzynarodowego szlaku do "mekki" dla Krakowa - Budapesztu przez środek Słowackich Niżnych Tatr .
Następnie w 1990 w Polskim wykazie dróg międzynarodowych dodano trasę E 371 Prešov – Rzeszów – Radom. Jest to początek międzynarodowego Barwinka.
4. Po 1993
Tak więc w 1993r Słowacja odziedziczyła po CSSR 3 międzynarodowe przejścia graniczne z Polską tj:
1. ponad 30 letnie przejście w Cieszynie niewygodne bo przez kawałek Czech,
2. 8-letnie w Chyżnem,
3. 3-letnie w Barwinku.
Jaki zapewne jest u nich priorytet? Najkrótsze połączenie stolic obu państw i najdogodniejszego połaczenia z bałtyckimi portami morskimi (bez pośredników Czechów).
Po Polskiej stronie wyglądało to tak. Od 1962r trasa E16 biegła przez środek GOP (Katowice). Gierek w latach 70-tych problem rozwiązał i wykonał wschodnie obejście GOP (DG-Tychy) i kolizyjną dwupasmówkę do BB. Od BB E16 (od 1985r już pod nazwą E69) odbija nienaturalnie na zachód 90 stopni do Cieszyna i dalej do Cieszyna znowu odbija o 90stopni na południe w kierunku na Żylinę (Wiedeń i Bratysławę.) Trochę to dziwne, nienaturalne i kłopotliwe ponieważ 35-tysięczny Cieszyn kumuluje w sobie 2 krzyżuące sie trasy międzynarodowe E69 i E460. Powstaje problem Cieszyn się blokuje. Trasa BB-Tychy jest mega niewydolna. Trzeba robić wydłużenie obwodnicy GOP do BB. Polacy jadąc tym szlakiem E69 na Słowację przez Cieszyn wzbogacają Czechów za przejazd 40 km droga na południe Czeskiego Cieszyna. Słowacy nam proponują drogę bezpośrednią przez Zwardoń. Chyba to jest dobry pomysł. E69 i E460 lepiej jak będą się krzyżowały w 180tyś. BB niż w 35tyś. Cieszynie. Budowa węzła Suchy Potok da możliwość wykonania wschodniej obwodnicy BB w kierunku na południe (wąskie korkujące się gardło).
I te układanki nie mogły dać innego rozwiązania jak E69 pionowo w dół od DG do granicy PL/SK w Zwardoniu niż zygzak DG-BB-Cieszyn-Cadca.
5. Na koniec informacje o obecnej siatce dróg europejskich (wikipedia, hasło trasa europejska)
Obecnie stosuje się następującą kategoryzację:
a) Drogi kategorii A – podstawowe bezpośrednie
- trasa E 65 – Malmö – Ystad... Świnoujście – Wolin – Goleniów – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Świebodzin – Zielona Góra – Legnica – Jelenia Góra – Harrachov – Železný Brod – Turnov – Mladá Boleslav – Praga – Igława – Brno –
Bratysława – Rajka – Csorna – Szombathely – Zalaegerszeg – Nagykanizsa – Letenye – Zagrzeb – Karlovac – Rijeka – Split – Dubrownik – Petrovac – Podgorica – Bijelo Polje – Skopje – Kiczewo – Ochryda- Bitola – Niki – Vevi – Kozani – Larisa – Domokos – Lamia – Brallos – Itea – Antirrion... Rhion – Egion – Korynt – Tripoli – Kalamata... Kissamos – Chania
- trasa E 75 – Vardø – Vadsø – Nesseby – Utsjoki – Inari – Ivalo – Sodankylä – Rovaniemi – Kemi – Oulu – Jyväskylä – Heinola – Lahti – Helsinki... Gdańsk – Świecie – Łódź – Piotrków Trybunalski – Katowice – Bielsko-Biała – Cieszyn –
Żylina – Bratysława – Győr – Budapeszt – Segedyn – Belgrad – Nisz – Kumanowo – Skopje – Saloniki – Larisa – Lamia – Ateny... Chania – Heraklion – Ajos Nikolaos – Sitía
- trasa E 50 – Brest – Rennes – Le Mans – Paryż – Reims – Metz – Saarbrücken – Mannheim – Heilbronn – Norymberga – Rozvadov – Pilzno – Praga – Igława – Brno
– Trenczyn – Preszów – Vyšné Nemecké – Użhorod – Mukaczewo – Stryj – Tarnopol – Chmielnicki – Winnica – Humań – Kropywnycki – Dniepr – Donieck – Rostów nad Donem – Armawir – Mineralne Wody – Machaczkała
b) Drogi kategorii A – podstawowe pośrednie
- trasa E 77 – Psków – Ryga – Szawle – Tołpaki – Kaliningrad... Gdańsk – Elbląg – Warszawa – Radom – Kraków –
Trzciana – Rużomberk – Zwoleń – Budapeszt
- trasa E 71 –
Koszyce – Miszkolc – Budapeszt – Balatonaliga – Nagykanizsa – Zagrzeb – Karlovac – Knin – Split
- trasa E 58 – Wiedeń –
Bratysława – Zwoleń – Koszyce – Użhorod – Mukaczewo – Halmeu – Suczawa – Jassy – Leucheni – Kiszyniów – Odessa – Mikołajów – Chersoń – Melitopol – Taganrog – Rostów nad Donem
Bratysława łączy 4. z 6 ww. tras, Koszyce 3 z 6, zaś Żylina, Trnava, Trenczyn, Zwolen i Ruzomberok (kolejnosć wg wielkości miast) łączą 2 z ww. 6 tras. To są największe huby drogowe Słowacji.
b) Drogi kategorii B – odgałęzienia, odnogi i łącznikowe
- trasa E 371 – Radom – Rzeszów – Barwinek –
Vyšný Komárnik – Svidník – Prešov
- trasa E 572 –
Trenczyn – Żar nad Hronem
- trasa E 575 –
Bratysława – Dunajská Streda – Medved'ov – Vámosszabadi – Győr
Do ww. hubów dochodzą więc Presov i Ziar nad Hromem.
Podsumowanie
Słowacy mają teraz zagadkę, czy puszczać E 77 przez wysokie na ponad 2000mnp Niżne Tatry i Bańską Bystrzycę z 78tyś mieszkańców czy przez zdecydowanie niższe i krótsze góry poniżej 54tys. Martina oraz czy ekspresowym/autostradowym hubem drogowym uczynić najpierw 54 tyś, Martin czy 26 tyś Rużomberok. Tak jak my Polacy nie mamy na to wpływu tak Słowacy się nie przejmują brakiem naszej BDI czy lepszej DK7 Rabka-Chyżne.
PS. Patrząc na wszystkie drogi międzynarodowe w Polsce to BDI jest absolutnie nr 1 w kolejce do wykonania i to na wczoraj.