Joined
·
7,997 Posts
Z założeniem tego wątku nosiłem się już od jakiegoś czasu, bo region ten jest wyjątkowy, ze wszech miar godny pokazania. Nie ukrywam, że w dużym stopniu inspiracją do tego pomysłu była lektura i oglądanie „Podlaskich klimatów” Mohorta (szacunek za wytrwałość!).
O ile bowiem większe miasta są obficie na forum prezentowane, to mało jest wątków dotyczących małych miasteczek i obszarów wiejskich, a tam też jest co pokazywać. Wg mnie warto penetrować też te mniej oczywiste miejsca, warto chwytać ich odchodzący już w przeszłość klimat.
Zapraszam do wędrówki po Zamojszczyźnie, subiektywnie przeze mnie widzianej jako obszar południowej Lubelszczyzny należący przed reformą administracyjną do oraz w części bardziej na zachód, w rejonie Janowa i Zaklikowa (dawniej w woj tarnobrzeskim, teraz podzielone pomiędzy Lubelszczyznę i Podkarpacie). Granice regionu według mnie biegną od Zaklikowa na południe wzdłuż Sanu poprzez okolice Ulanowa i Krzeszowa, na północ od Sieniawy, obejmując tereny Ziemi Lubaczowskiej. Mimo iż obecnie część tego obszaru to Podkarpacie, to aż do zaborów ziemie te stanowiły nierozłączną całość, spojoną ogromnym masywem Puszczy Solskiej, która właśnie na Sanie się opierała aż po rzekę Lubaczówkę, a może nawet bardziej na południe – po Szkło. Południowa część Puszczy ostała się na Podkarpaciu jako Lasy Sieniawskie.
Powodów do takiego widzenia granic regionu jest kilka. Po pierwsze geograficznie – łączy je Roztocze i stanowiące jego przedłużenie na północny wschód lessowe wyżyny; południowa zaś część obszaru to w całości obszar Równiny Puszczańskiej i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego, porośniętych niemal jednolitym kompleksem leśnym; jednym z największych w Polsce.
Drugim ważnym powodem jest Ordynacja Zamojska. Zachodnia i środkowa Zamojszczyzna to teren w większości należący do dawnej Ordynacji, ogromnego „państwa w państwie”, założonej przez hetmana Jana Zamojskiego pod koniec XVI wieku i trwającej aż do reformy rolnej 1944r. Niemal wszędzie na tych terenach pozostały ślady działalności tego możnego rodu w postaci niezliczonych lokacji miast i wsi, obiektów sakralnych, pozostałości folwarków, czy wreszcie licznych obiektów dawnego przemysłu, bo było to przecież dobrze prosperujące przedsiębiorstwo (pozostałości tartaków, hut i hamernii, młyny, cukrownia, browar, a nawet własne linie śródpuszczańskiej kolejki, po której pozostały dziś tylko relikty).
Nieco inaczej ma się sprawa ze wschodnią częścią regionu, gdzie jedynym obszarem należącym do Zamojskich były właściwie okolice Tomaszowa Lub. To pozostała przy Polsce część dawnego województwa bełskiego (istniejącego do zaborów), które rozciągało się od Horodła na północy aż po okolice Lubaczowa. Ta pograniczna ziemia ma niezwykle ciekawą historię i wielokulturowy, wyjątkowy koloryt. O województwie bełskim mam nadzieję więcej wkrótce.
Zamojszczyzna to ziemia niezwykła; mało zurbanizowana, gdzie przyroda i architektura stworzyły wyjątkowo zharmonizowaną całość. Małe miasteczka i wsie do dziś są jakby uśpione, pełne nostalgicznej atmosfery, śladów dawnych mieszkańców. Nie ma tu może wyjątkowej klasy zabytków (umówmy się, że Zamość to oddzielna historia, bogato zresztą na SSC reprezentowana).
Zapraszam wszystkich do umieszczania zdjęć, relacji, spostrzeżeń z wypraw w ten rejon; szczególnie forumowiczów z tych terenów, ruszyć się za Biłgoraj i Zamość!
SPIS TREŚCI wątku (nie umieszczałem z zasady informacji o pojedynczych zdjęciach, ani o zdjęciach innych autorów, z wyjątkiem przedstawionego przez Uriela Pobuża, które również zostało w sposób zamknięty dość dokładnie pokazane i opisane):
s1. zajawka wątku
s2. Dolina Gorajca (Czarnystok Ruś, Trzęsiny);
s3. Dolina Gorajca II (Podborcze, Gorajec, Latyczyn), Radecznica;
s4. Dolina Gorajca III (Radecznica cd); Pobuże by Uriel I (Czernewo); Ziemia Hrubieszowska (Horodło);
s5. Ziemia Hrubieszowska II (Horodło cd, Zosin, Strzyżów); Pobuże by Uriel II (Kornie, Wierzbica);
s6. Hrubieszów; Pobuże III (Machnów);
s7. Pobuże IV (Machnów, Jarczów, Dyniska), Hrubieszów cd;
s8. Ziemia Hrubieszowska III (Gródek n.Bugiem-Horodysko, Werbkowice); Chrzanów; Pobuże V (Tarnoszyn, Szczepiatyn, Korczmin);
s9. Pobuże VI (Korczmin, Bełz); Trzęsiny-cmentarz by uriel, Tarnogród-kirkut by uriel; Chrzanów cd
s10. Z biegiem Kurzynki (Ciosmy, Knieja, Huta Krzeszowska, Gózd Huciański, Kurzyna, Dąbrówka);
s11. Ulanów;
s12. Ulanów cd;
s13. Ulanów cd; Bieliny;
s14. Bieliny cd; Krzeszów;
s15. Krzeszów cd; Gorajec by kkw;
s16. Krzeszów cd; Zamość;
s17. Zamość cd;
s18. Zamość cd, Radecznica;
s19. Radecznica cd, z biegiem Poru (Zakłodzie, Mokrelipie);
s20. Z biegiem Poru II (Mokrelipie cd, Sąsiadka);
s21. Z biegiem Poru III (Sąsiadka cd, Tworyczów, Chłaniów);
s22. Z biegiem Poru IV (Chłaniów cd, Wierzchowina);
s23. Z biegiem Poru V (Bzowiec, Czernięcin, Turobin);
s24. Turobin cd;
s25. Turobin cd;
s26. Turobin cd, Targowisko;
s27. Targowisko cd...
s28-30. Wysokie cd;
s31. Wysokie cd, Smoryń,
s32. Smoryń cd, Panasówka i Wzgórze Polak;
s33. Wzgórze Polak cd, intermezzo - okolice Smorynia i Panasówki;
s34-37. Radzięcin;
38. Radzięcin cd, Kolonia Teodorówka, Kąty;
39. Kąty cd;
40. Kąty cd, intermezzo - okolice Kurzyny (Puszcza Solska);
41. Puszcza Solska cd, Ziemia Lubaczowska (Cewków, Moszczanica), zajawka - ziemia hrubieszowska;
42. Ziemia Lubaczowska II (Ułazów), Wołyń by Jacekfreeman (Korczmin, Myców);
43. Ułazów cd, Stary Dzików;
44. Stary Dzików cd;
45. Stary Dzików cd, Szczebrzeszyn na szybko;
46. Szczebrzeszyn na szybko cd; Ziemia Cieszanowska by jarek99;
47. Niemstów, Stary Lubliniec;
48. Stary Lubliniec cd, Nowy Lubliniec;
49. Nowy Lubliniec cd;
50. Stara Lubowla (SK) na szybko, Cieszanów;
51. Cieszanów cd, Kościaszyn by marcinekGA;
52. Cieszanów cd;
53. Cieszanów cd, Nowe Sioło;
54. Chotylub, Gorajec;
55. Kowalówka, Płazów;
56. Płazów c.d, Wielki Dział;
57. Wielki Dział i Stara Huta, Łówcza;
58. Łówcza c.d;
59. Okolice Zamościa zajawka, Łówcza c.d;
60-61. Nowe Brusno;
62-64. Stare Brusno;
64. Roztocze Południowe na szybko, Adamów;
64-66. Adamów;
66. Adamów c.d; Potoczek, Szewnia Dolna;
67. Wsie w okolicach Biłgoraja (Dąbrowica, rez. Obary, Ciosmy (II), Dereźnia, Wola Dereźnaińska, Ruda Solska);
68-71. Majdan Stary;
71-72. Sól;
72-83. Biłgoraj (Puszcza Solska, Rożnówka, spacer po mieście);
83. Edwardów, Brodziaki i Sigła;
83-87. Górecko Koscielne...
cdn
Zapraszam do wędrówki po Zamojszczyźnie, subiektywnie przeze mnie widzianej jako obszar południowej Lubelszczyzny należący przed reformą administracyjną do oraz w części bardziej na zachód, w rejonie Janowa i Zaklikowa (dawniej w woj tarnobrzeskim, teraz podzielone pomiędzy Lubelszczyznę i Podkarpacie). Granice regionu według mnie biegną od Zaklikowa na południe wzdłuż Sanu poprzez okolice Ulanowa i Krzeszowa, na północ od Sieniawy, obejmując tereny Ziemi Lubaczowskiej. Mimo iż obecnie część tego obszaru to Podkarpacie, to aż do zaborów ziemie te stanowiły nierozłączną całość, spojoną ogromnym masywem Puszczy Solskiej, która właśnie na Sanie się opierała aż po rzekę Lubaczówkę, a może nawet bardziej na południe – po Szkło. Południowa część Puszczy ostała się na Podkarpaciu jako Lasy Sieniawskie.
Powodów do takiego widzenia granic regionu jest kilka. Po pierwsze geograficznie – łączy je Roztocze i stanowiące jego przedłużenie na północny wschód lessowe wyżyny; południowa zaś część obszaru to w całości obszar Równiny Puszczańskiej i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego, porośniętych niemal jednolitym kompleksem leśnym; jednym z największych w Polsce.
Drugim ważnym powodem jest Ordynacja Zamojska. Zachodnia i środkowa Zamojszczyzna to teren w większości należący do dawnej Ordynacji, ogromnego „państwa w państwie”, założonej przez hetmana Jana Zamojskiego pod koniec XVI wieku i trwającej aż do reformy rolnej 1944r. Niemal wszędzie na tych terenach pozostały ślady działalności tego możnego rodu w postaci niezliczonych lokacji miast i wsi, obiektów sakralnych, pozostałości folwarków, czy wreszcie licznych obiektów dawnego przemysłu, bo było to przecież dobrze prosperujące przedsiębiorstwo (pozostałości tartaków, hut i hamernii, młyny, cukrownia, browar, a nawet własne linie śródpuszczańskiej kolejki, po której pozostały dziś tylko relikty).
Nieco inaczej ma się sprawa ze wschodnią częścią regionu, gdzie jedynym obszarem należącym do Zamojskich były właściwie okolice Tomaszowa Lub. To pozostała przy Polsce część dawnego województwa bełskiego (istniejącego do zaborów), które rozciągało się od Horodła na północy aż po okolice Lubaczowa. Ta pograniczna ziemia ma niezwykle ciekawą historię i wielokulturowy, wyjątkowy koloryt. O województwie bełskim mam nadzieję więcej wkrótce.
Zamojszczyzna to ziemia niezwykła; mało zurbanizowana, gdzie przyroda i architektura stworzyły wyjątkowo zharmonizowaną całość. Małe miasteczka i wsie do dziś są jakby uśpione, pełne nostalgicznej atmosfery, śladów dawnych mieszkańców. Nie ma tu może wyjątkowej klasy zabytków (umówmy się, że Zamość to oddzielna historia, bogato zresztą na SSC reprezentowana).
Zapraszam wszystkich do umieszczania zdjęć, relacji, spostrzeżeń z wypraw w ten rejon; szczególnie forumowiczów z tych terenów, ruszyć się za Biłgoraj i Zamość!
SPIS TREŚCI wątku (nie umieszczałem z zasady informacji o pojedynczych zdjęciach, ani o zdjęciach innych autorów, z wyjątkiem przedstawionego przez Uriela Pobuża, które również zostało w sposób zamknięty dość dokładnie pokazane i opisane):
s1. zajawka wątku
s2. Dolina Gorajca (Czarnystok Ruś, Trzęsiny);
s3. Dolina Gorajca II (Podborcze, Gorajec, Latyczyn), Radecznica;
s4. Dolina Gorajca III (Radecznica cd); Pobuże by Uriel I (Czernewo); Ziemia Hrubieszowska (Horodło);
s5. Ziemia Hrubieszowska II (Horodło cd, Zosin, Strzyżów); Pobuże by Uriel II (Kornie, Wierzbica);
s6. Hrubieszów; Pobuże III (Machnów);
s7. Pobuże IV (Machnów, Jarczów, Dyniska), Hrubieszów cd;
s8. Ziemia Hrubieszowska III (Gródek n.Bugiem-Horodysko, Werbkowice); Chrzanów; Pobuże V (Tarnoszyn, Szczepiatyn, Korczmin);
s9. Pobuże VI (Korczmin, Bełz); Trzęsiny-cmentarz by uriel, Tarnogród-kirkut by uriel; Chrzanów cd
s10. Z biegiem Kurzynki (Ciosmy, Knieja, Huta Krzeszowska, Gózd Huciański, Kurzyna, Dąbrówka);
s11. Ulanów;
s12. Ulanów cd;
s13. Ulanów cd; Bieliny;
s14. Bieliny cd; Krzeszów;
s15. Krzeszów cd; Gorajec by kkw;
s16. Krzeszów cd; Zamość;
s17. Zamość cd;
s18. Zamość cd, Radecznica;
s19. Radecznica cd, z biegiem Poru (Zakłodzie, Mokrelipie);
s20. Z biegiem Poru II (Mokrelipie cd, Sąsiadka);
s21. Z biegiem Poru III (Sąsiadka cd, Tworyczów, Chłaniów);
s22. Z biegiem Poru IV (Chłaniów cd, Wierzchowina);
s23. Z biegiem Poru V (Bzowiec, Czernięcin, Turobin);
s24. Turobin cd;
s25. Turobin cd;
s26. Turobin cd, Targowisko;
s27. Targowisko cd...
s28-30. Wysokie cd;
s31. Wysokie cd, Smoryń,
s32. Smoryń cd, Panasówka i Wzgórze Polak;
s33. Wzgórze Polak cd, intermezzo - okolice Smorynia i Panasówki;
s34-37. Radzięcin;
38. Radzięcin cd, Kolonia Teodorówka, Kąty;
39. Kąty cd;
40. Kąty cd, intermezzo - okolice Kurzyny (Puszcza Solska);
41. Puszcza Solska cd, Ziemia Lubaczowska (Cewków, Moszczanica), zajawka - ziemia hrubieszowska;
42. Ziemia Lubaczowska II (Ułazów), Wołyń by Jacekfreeman (Korczmin, Myców);
43. Ułazów cd, Stary Dzików;
44. Stary Dzików cd;
45. Stary Dzików cd, Szczebrzeszyn na szybko;
46. Szczebrzeszyn na szybko cd; Ziemia Cieszanowska by jarek99;
47. Niemstów, Stary Lubliniec;
48. Stary Lubliniec cd, Nowy Lubliniec;
49. Nowy Lubliniec cd;
50. Stara Lubowla (SK) na szybko, Cieszanów;
51. Cieszanów cd, Kościaszyn by marcinekGA;
52. Cieszanów cd;
53. Cieszanów cd, Nowe Sioło;
54. Chotylub, Gorajec;
55. Kowalówka, Płazów;
56. Płazów c.d, Wielki Dział;
57. Wielki Dział i Stara Huta, Łówcza;
58. Łówcza c.d;
59. Okolice Zamościa zajawka, Łówcza c.d;
60-61. Nowe Brusno;
62-64. Stare Brusno;
64. Roztocze Południowe na szybko, Adamów;
64-66. Adamów;
66. Adamów c.d; Potoczek, Szewnia Dolna;
67. Wsie w okolicach Biłgoraja (Dąbrowica, rez. Obary, Ciosmy (II), Dereźnia, Wola Dereźnaińska, Ruda Solska);
68-71. Majdan Stary;
71-72. Sól;
72-83. Biłgoraj (Puszcza Solska, Rożnówka, spacer po mieście);
83. Edwardów, Brodziaki i Sigła;
83-87. Górecko Koscielne...
cdn